اثر مبنع چربی و علوفه بر عملکرد، فراسنجه ‌های شکمبه‌ای و متابولیت‌های خونی گوساله‌‌های شیرخوار

Abstract

سابقه و هدف: تلاش پژوهشگران همواره یافتن بهترین ترکیب جیره است تا بتواند عملکرد و سلامتی بهینه را برای حیوان فراهم کند. گزارش‌های متعددی در خصوص استفاده از اسیدهای چرب جیره برای تغییر در عملکرد رشد و نیز پاسخ ایمنی در گوساله‌های شیرخوار وجود دارد. استفاده از منبع چربی به عنوان یک راهکار برای بهبود انرژی و بهبود عملکرد رشد گوساله ها مطرح می‌باشد. اما رابطه بین سطح علوفه مصرفی و نوع منبع چربی در گوساله‌های شیرخوار چندان مشخص نشده است. بنابراین مطالعه‌ای تحت عنوان بررسی اثرات منبع چربی با و یا بدون علوفه یونجه در خوراک آغازین بر عملکرد، گوارش پذیری مواد مغذی، فراسنجه‌های شکمبه‌ای و متابولیت‌های خونی گوساله‌های شیرخوار اجرا شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش با 40 راس گوساله هلشتاین (ماده) تازه متولد ‌شده با میانگین سنی 3 روز و میانگین وزنی8/1± 39 کیلوگرم با 4 تیمار و 10 تکرار به ‌صورت یک آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) خوراک آغازین بدون روغن سویا و یونجه؛ 2) خوراک آغازین با روغن سویا (3 درصد) و یونجه (15 درصد)؛ (3) خوراک آغازین حاوی مکمل روغن پالم (3 درصد) و بدون یونجه؛ 4) خوراک آغازین حاوی مکمل روغن پالم (3 درصد) و یونجه (15 درصد) بود. مصرف خوراک به‌صورت روزانه و وزن بدن 10 روز یکبار ثبت و ضریب تبدیل غذایی برای هر گروه محاسبه گردید. برای تعیین فراسنجه‌های خونی در روز 36 دوره پرورشی از سیاهرگ گردنی خون‌گیری به عمل آمد. گوارش‌پذیری ظاهری مواد مغذی کل دستگاه گوارش (ماده آلی، الیاف، پروتئین خام و عصاره اتری) با استفاده از خاکستر نامحلول اسید اندازه گیری شد. تجزیه تحلیل داده‌های مصرف خوراک آغازین، وزن بدن، ضریب تبدیل، گوارش پذیری، تخمیر شکمبه‌ای و فراسنجه‌های خونی توسط نرم افزار آماری SAS و رویه Mixed انجام شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مصرف خوراک آغازین، میانگین افزایش وزن روزانه و وزن نهایی گوساله‌های شیرخوار تحت تاثیر مصرف یونجه و منبع چربی قرار گرفت به طوری که بیشترین و کمترین مصرف خوراک آغازین (635 در برابر 443 گرم در روز)، افزایش وزن روزانه (541 در برابر 671 گرم در روز)، و وزن نهایی (2/71 در برابر 6/79 کیلوگرم) به ترتیب در تیمار روغن پالم به همراه یونجه و تیمار روغن سویا به همراه یونجه مشاهده گردید (05/0>P). کل ماده خشک مصرفی (شیر + خوراک آغازین) و بازده خوراک آغازین تحت تاثیر عامل منبع چربی، علوفه یونجه و اثرات متقابل آنها قرار نگرفت. گوارش‌پذیری ماده آلی در تیمار حاوی روغن سویا به همراه علوفه یونجه کمترین مقدار بود (02/0>P). بیشترین گوارش‌پذیری مواد مغذی مربوط به تیمار روغن پالم و یونجه و کمترین مقدار مربوط به تیمار روغن سویا به همراه یونجه می‌باشد. بیشترین غلظت نیتروژن آمونیاکی برای گوساله‌های دریافت کننده روغن سویا به همراه یونجه و کمترین مقدار مربوط به تیمار روغن پالم به همراه یونجه بود (05/0>P). غلظت اسید چرب‌های کوتاه زنجیر شکمبه تحت تاثیر تغذیه یونجه و نوع منبع چربی و اثر متقابل آنها قرار گرفت . شکمبه، غلظت استات، پروپیونات، نسبت استات به پروپیونات و اسیدهای چرب‌ کوتاه زنجیر شاخه‌دار تحت تاثیر عامل یونجه، روغن و اثر متقابل یونجه و روغن قرار نگرفت. عامل روغن و عامل متقابل روغن و علوفه توانست اثر معنی‌داری را بر غلظت خونی گلوکز، انسولین و بتاهیدروکسی بوتیرات داشته باشد (05/0>P). درحالیکه منبع چربی، یونجه و اثر متقابل آنها اثر معنی‌داری را بر سایر فراسنجه های خونی نداشتند. نتیجه‌گیری: استفاده از روغن سویا در مقایسه با روغن پالم سبب کاهش عملکرد، گوارش‌پذیری مواد مغذی و تخمیر شکمبه‌ای گردید. همچنین تغذیه روغن سویا بهمراه علوفه یونجه اثر منفی بر مصرف خوراک و عملکرد گوساله‌های شیری داشت در حالی که مصرف علوفه با روغن پالم منجر به بهبود عملکرد شد.

Keywords

• انرژی
• سطح علوفه
• گوارش‌پذیری الیاف
• گوساله‌های شیرخوار
• منبع چربی