زبان پژوهی (Jan 2018)
تبیین اختیاری‌بودن حرکت فعل در جملات پرسشی آری ـ نه در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا
Abstract
مقالة حاضر می‌کوشد تا در چارچوب برنامة کمینه‌گرا (Chomsky, 1995, 2000, 2001a-b)، اختیاری‌بودن فرایندی را در فارسی تبیین نماید که به‌موجب آن، فعل در جملات پرسشی آری ـ نه، ضمن ابقا در جای اصلی خود، قادراست به جایگاه آغازین جمله نیز جابه‌جا شود تا تعبیر پرسشی جمله را فراهم سازد. در این راستا، نخست تصریح می‌شود که اختیاری بودن پیش‌گذاری فعل در جملات پرسشی آری ـ نه در زبان فارسی متضمن نوعی تناقض در زمینة قدرت دو ارزشی مشخصه‌ها در برنامة کمینه‌گرا است. در ادامه، با ارائة یک راهکار جایگزین، انگیزة پیش‌گذاری فعل در ساخت‌های مذکور را بازبینی مشخصة [- تأکید] و نیز مشخصة قوی [اصل فرافکنی گسترده](Chomsky, 2000, 2001a-b) در جایگاه هستة گروه تأکید قلمداد می‌کنیم.در تحلیل اخیر، پیش‌گذاری فعل در جملات مورد بحث از یک طرف و ابقای آن در‌جای‌خود، ازطرف‌دیگر، به‌ترتیب حاصل گزینش و عدم گزینش مشخصة [اصل فرافکنی گسترده] از واژگان توسط هستة گروه تأکید است. بدین ترتیب، در ساخت‌های گروه نخست، پس از بازبینی مشخصة قوی [اصل فرافکنی گسترده] در جایگاه هستة گروه تأکید، به‌دلیل عدم امکان حرکت فعل به هستة گروه متمم‌نما جهت بازبینی مشخصة [- پرسشی] به‌علت حضور متمم‌نمای «که» در این جایگاه، مشخصة [- پرسشی] هستة گروه متمم‌نما و مشخصة [+ پرسشی] فعل در جایگاه هستة گروه تأکید از طریق سازوکار مطابقه همدیگر را بازبینی می‌کنند. در مقابل، در ساخت‌های گروه دوم، این مطابقه و بازبینی میان مشخصة [- پرسشی] هستة گروه متمم‌نما و مشخصة [+ پرسشی] فعل در جای خود در هستة گروه فعلی انجام می‌شود.
Keywords
