پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (May 2023)
اثر اصلاح تلفیقی گرمایی/فشرده‌سازی بر خواص مکانیکی چوب صنوبر اشباع شده با روغن سویای اپوکسی‌دار
Abstract
سابقه و هدف: فشرده‌سازی یک روش اصلاح مکانیکی برای بهبود خواص مکانیکی چوب‌های زراعی تندرشد محسوب می‌شود. یک راهکار متداول برای غلبه بر مشکل بازگشت فشردگی چوب‌های فشرده، اصلاح گرمایی است که افت خواص مکانیکی را به همراه دارد. اصلاح گرمایی با روغن‌های گیاهی عامل‌دار به دلیل واکنش گروه‌های عاملی روغن با گروه‌های هیدروکسیل چوب موجب بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی چوب می‌شود. هدف از تحقیق حاضر، جبران افت خواص مکانیکی ناشی از اصلاح گرمایی، با تلفیق فشرده‌سازی و اصلاح گرمایی در روغن سویای اپوکسی‌دار شده بود. مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر چوب تندرشد و زراعی صنوبر با روغن سویای خام و اپوکسی‌دار شده اشباع شد و سپس چوب اشباع شده به میزان 30 درصد فشرده شد. چوب فشرده شده حاوی روغن، در آون در دمای 180 درجه سانتی‌گراد به مدت 4 ساعت اصلاح گرمایی شد و خواص مکانیکی چوب‌های فشرده و فشرده نشده اشباع شده با هر دو روغن خام و اپوکسی‌دار شده مورد بررسی مقایسه‌ای قرار گرفت. یافته‌ها: محاسبه مقادیر جذب روغن سویای خام و اپوکسی در نمونه‌های غیرفشرده و فشرده نشان داد در نمونه فشرده نشده روغن اپوکسی به دلیل قطبیت بیشتر و قابلیت نفوذ به دیواره سلولی از جذب تقریبا دو برابری نسبت به روغن خام برخوردار بود. فشرده‌سازی منجر به خروج قابل ملاحظه روغن در هر دو سطح گردید که باز هم روغن اپوکسی‌دار شده در نمونه فشرده از جذب بیشتری برخوردار بود. نتایج خواص مکانیکی نشان داد اصلاح گرمایی در نمونه فشرده اشباع شده با روغن خام و اپوکسی‌دار شده به ترتیب به افت 97 و 7 درصدی مقاومت خمشی منجر شد. اصلاح گرمایی در نمونه فشرده اشباع شده با روغن خام و اپوکسی‌دار شده به ترتیب موجب کاهش 96 درصدی و 20 درصدی سختی نسبت به نمونه‌های اصلاح گرمایی نشده گردید. اصلاح گرمایی در نمونه فشرده اشباع شده با روغن اپوکسی‌دار شده، موجب کاهش انعطاف‌پذیری و کاهش مقاومت به ضربه گردید.نتیجه‌گیری: اشباع چوب با روغن اپوکسی‌دار شده به دلیل قابلیت نفوذ به دیواره موجب افت قابل ملاحظه مقاومت خمشی و سختی گردید ولی فشرده‌سازی موجب افزایش این مقاومت‌ها گردید. اصلاح گرمایی پس از فشرده‌سازی در نمونه‌هایی که با روغن اپوکسی‌دار شده اشباع شده بودند موجب افت کمتر مقاومت خمشی و سختی، در مقایسه با نمونه‌های اشباع شده با روغن خام شد؛ که البته این اثر در مورد مقاومت به ضربه مشهود نبود. به طور کلی می‌توان روش اصلاح گرمایی در روغن اپوکسی‌دار شده را به عنوان روشی موثر برای کاهش بازگشت فشردگی وجذب آب چوب‌های فشرده، که به افت کمتر مقاومت‌های مکانیکی می‌انجامد، توصیه کرد.
Keywords
