مجله علوم و فنون هسته‌ای (May 2009)
بررسی تأثیر مخرب نمونه خارج از رده در مطالعات آماری ژئوشیمیایی چند متغیره مطالعه موردی: برگه 1:50000 مغانجق در شمال غربی ایران
Abstract
در بررسیهای اکتشافی ژئوشیمیایی رسوب‌های آبراههای منطقه مغانجق واقع در شمال‌غربی ایران تعداد 152 نمونه رسوب آبراههای از منطقه برداشت شد. پس از بررسی مقادیر عناصر مختلف در این نمونهها، نمونهای مشخص شد که مقدار عناصر Li، Ni، Sc، Yb، Eu، As، Co و Cd در آن نسبت به مقدار همین عناصر در سایر نمونهها بسیار بیشتر بود. پس از معرفی این نمونه به عنوان نمونه خارج از رده سعی شده است تأثیر این نمونه در بررسیهای آماری چند متغیره بررسی شود. هدف از این مقاله نمایش گوشهای از اثرهای مخرب نمونههای خارج از رده بر مطالعات آماری ژئوشیمیایی چند متغیره میباشد که باعث بروز خطای سیستماتیک در تفسیرها و تحلیلها میشوند. جهت انجام مطالعات آماری چند متغیره، از ضریب همبستگی با روشهای اسپیرمن و پیرسون و آنالیز خوشهای و نمودار پراکندگی عناصر به همراه معادله خط رگرسیون آنها در دو حالت استفاده شده است. در حالت اول نمونه خارج از رده در بررسیهای چند متغیره حضور دارد و در حالت دوم نمونه خارج از رده از بررسیها کنار گذاشته شده است، سپس نتایج حاصل از دو بررسی با هم مقایسه شدهاند. پس از بررسی مـطالـعات آماری چند متـغیره و مقایسه نتایج در دو حالت ذکر شده مشخص شد که با حضور نمونه خارج از رده در بین مجموعه از نمونههای برداشت شده از منطقه، ارتباط بین عناصر ممکن است به صورتهای مختلف زیر باشد. - ارتباط حقیقی بین دو عنصر در نمونههای برداشت شده وقتی که هیچکدام از آن دو عنصر دارای فراوانی غیرعادیدر نمونهها نباشند. - ارتباط کاذب بین دو عنصری که یکی از آن دو دارای فراوانی غیرعادی در نمونهها باشد. - ارتباط شدیداً کاذب بین دو عنصر وقتی که هر دو دارای فراوانی غیرعادی در نمونهها باشند.
