تدوین مدل تخصیص بهینه منابع آب با استفاده الگوی مشارکتی بهره برداران (مطالعه دشت کهورستان هرمزگان)

Abstract

مدیریت منابع آب زیرزمینی از دو فرایند کاربردی تخصیص منابع و برنامه‌ریزی منابع تشکیل شده است. تخصیص منابع آب زیرزمینی، مساحت تحت مصرف آب، تنش آبی و کیفیت منابع آب در مدیریت حوزه آبریز تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه مطابق با روش‌شناسی انجام شده، تخصیص منابع آب و مشارکت اجتماعی در حوزه کهورستان با استفاده از معیارها و شاخص‌های مختلفی صورت می­گیرد. پس از تعیین اهمیت هرکدام از شاخص‌های مورداستفاده در مدل‌سازی واعمال وزن­ها در شاخص‌های مربوطه، نسبت به تهیه نقشه تخصیص منابع آب با استفاده از روش AHP اقدام شده است. بررسی منطقه نشان می‌دهد حدود 17 درصد منطقه با درنظرگرفتن عوامل مختلف در این حوزه و عوامل متأثر از فاکتورها و پارامترهای شناسایی‌شده در مدل‌سازی AHP در طبقه بالا قرار داشته که به‌علت قرارگرفتن در انتهای حوزه در معرض خطر آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب هستند. در این منطقه 66 درصد از حوزه از تخصیص منابع آب کم‌تر و بسیارکم‌تر برخوردار می‌باشد که نیازمند برنامه‌ریزی جهت تغییر الگوی کشت و بهره‌برداری مناسب منابع آب این حوزه آبریز در جنوب کشور می‌باشد. هم‌چنین نتایج نشان می­دهد طبق الگوی کشت منطقه تنها 12 درصد از این الگوی به منابع بالای تخصیص آب بدون درنظرگرفتن کیفیت منابع آب دسترسی دارند مابقی آن‌ها در منابع تخصیص آب کم و بسیار کم هستند که این اتفاق نیازمند تغییر اساسی در نحوه برداشت، استفاده از منابع آب ونیز مدیریت اجتماعی این منبع بحرانی در حوزه کهورستان می‌باشد.

Keywords

• بهره‌وری آب
• تنش آبی
• تولید آب
• مدیریت اجتماعی