ارزیابی فعالیت‌های نئوتکتونیکی محدوده گسل بناروان بر اساس شاخصه‌های ریخت‌سنجی

Abstract

رشته‌کوه بزغوش در شمال‌غرب ایران و بین استان آذربایجان شرقی و اردبیل با روند شرقی- غربی در مختصات بین َ 00 °48 تا َ 30 °47 درجه طول شرقی و َ 00 °38 تا َ 30 °37 درجه عرض شمالی قرار دارد. در این پژوهش رفتار گسل بناروان مورد بررسی قرار می‌گیرد و هدف از این پژوهش درک بهتری از رفتار تکتونیکی گسل، بررسی اثرات تکتونیک در تکامل چشم‌انداز و تجزیه‌وتحلیل مورفولوژی است. به‌منظور به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد فعالیت نئوتکتونیک، ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی فعالیت گسل بر اساس ارزیابی سیستم زهکشی رودخانه، ژئومورفولوژی پرتگاه‌ها و جبهه‌های کوهستان بر اساس روش‌های ارزیابی حرکات تکتونیکی فعال مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه با استفاده از شاخص Iat، ارزیابی نسبی فعالیت‌های تکتونیکی در محدوده گسل بناروان در دامنه جنوبی رشته‌کوه بزغوش انجام شد. برای برآورد شاخص Iat، هفت شاخص ژئومورفیک شامل: منحنی‌های هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری (Hi)، شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی (فاکتور عدم تقارن)(AF)، فاکتور تقارن توپوگرافی عرضی (T)، شاخص طول جریان رود به شیب رود (SL)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع (VF)، شاخص نسبت (V) و نسبت شکل حوضه زهکشی (BS) محاسبه شد. شاخص Iat، فعالیت‌های تکتونیکی منطقه را در سه کلاس، فعالیت‌های بسیار زیاد، زیاد و متوسط طبقه‌بندی کرد. بر اساس این شاخص در منطقه، حوضه‌ای که دارای فعالیت‌های کم باشد، وجود ندارد. با توجه به نقشه پهنه‌بندی فعال‌ترین منطقه زیر حوضه 2 و کمترین فعالیت در زیر حوضه‌های شماره 3، 4 و 7 مشاهده می‌شود. مطالعه و ارزیابی شاخص‌های مختلف ژئومورفیک در منطقه مورد مطالعه بر روی 8 زیر حوضه در منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد که منطقه از لحاظ فعالیت‌های نئوتکتونیکی با تکتونیک جوان فعال می‌باشد؛ منتهی میزان فعالیت در همه جای آن یکسان نیست. در زیر حوضه شماره 2 فعالیت‌های جوان بیشتر از سایر زیر حوضه‌هاست. علت آن را می‌توان به فعالیت بیشتر گسل اصلی و گسل‌های فرعی که موجب بالاآمدگی منطقه شده است، نسبت داد.

Keywords

• ارزیابی نئوتکتونیکی
• شاخصه‌های ریخت‌سنجی
• گسل بناروان