Modern Management Review (Oct 2015)
PROBLEMY METODOLOGICZNE W ZARZĄDZANIU PROJEKTAMI Z ZAKRESU OCENY TECHNOLOGII
Abstract
W artykule omówiono główne problemy metodologiczne związane z realizacją ekspertyz z zakresu oceny technologii. Ocena technologii (Technology Assessment) jest wewnętrznie zróżnicowaną dziedziną badań problemowych znajdującą się na styku nauki, polityki, technologii i społeczeństwa, gdzie na podstawie aktualnej wiedzy rozproszonej w różnych dyscyplinach naukowych próbuje się rozpoznawać możliwe ścieżki rozwoju technologicznego, przewidywać przyszłe skutki wyboru konkretnych ścieżek dla jednostki i społeczeństwa, dla gospodarki i środowiska, dla bezpieczeństwa narodowego i pozycji państwa w globalnym wyścigu technologicznym oraz poddawać te możliwości ocenie pod kątem wartości akceptowanych przez społeczeństwo. Zarządzanie projektami badawczymi o takich aspiracjach wymaga rozległych kompetencji metodologicznych. Składający się z czterech części artykuł jest adresowany do czytelników posiadających podstawową wiedzę w zakresie teorii nauki i ogólnej metodologii nauk. W części pierwszej omówiono istotę oceny technologii i jej znaczenie dla nowoczesnej polityki technologicznej i innowacyjnej. Druga zawiera ogólną charakterystykę metodologiczną oceny technologii jako interdyscyplinarnych i transdyscyplinarnych badań nad uwarunkowaniami i skutkami rozwoju i upowszechniania technologii. W trzeciej części zaprezentowano najpopularniejsze metody i procedury znajdujące zastosowanie w projektach z zakresu oceny technologii. Katalog metod usystematyzowanych według celu zawiera metody strukturalizujące, metody pozyskiwania danych, metody heurystyczne, metody prognostyczne i metody ewaluacyjne. Typologia bazująca na kryterium pochodzenia metod wyróżnia: metody zorientowane technologicznie, metody wywodzące się z ekonomii, metody zorientowane politycznie, systematyczne metody bilansowe i metody wywodzące się z tradycji teorii systemów i analizy systemowej. W części czwartej autor określa główne wymogi jakościowe stawiane ekspertyzom z tego obszaru. Punkt wyjścia omówienia stanowi klasyczna koncepcja oceny technologii realizowana przez Biuro Oceny Technologii przy Kongresie Stanów Zjednoczonych w latach 1972–1995. W podsumowaniu zaproponowano uniwersalny model proceduralny oceny technologii stanowiący kombinację kilku wypróbowanych metod.
Keywords
