Celuloidowy pierścień Nibelunga. Wagner „ufilmowiony” albo o „kinematograficznych” inscenizacjach wagnerowskich dramatów muzycznych

Abstract

Autor skupia się na omówieniu klasycznych i współczesnych inscenizacji dramatów muzycznych Ryszarda Wagnera, realizowanych przez mistrzów kina i nawiązujących do teorii oraz praktyki niemieckiego kompozytora, swoimi pracami niejako przepowiadającego istnienie kina i myślącego kategoriami estetycznymi rozwijanymi później przez twórców X muzy. Inscenizacje dzieł Wagnerowskich są swego rodzaju spłatą długu Wagnerowi i nie tyle rekonstruują świat wizualno-muzycznych wizji twórcy Lohengrina, wykorzystując język filmu, ile po prostu wypełniają postulat niemieckiego kompozytora o stworzeniu dzieła „totalnego”. W tekście są omówione wagnerowskie inscenizacje takich mistrzów kina, jak Eisenstein, Visconti, Chéreau, Syberberg i Bill Viola, którzy w swych poszukiwaniach artystycznych realizowali idee Gesamtkunstwerku. Kletowski ukazuje proces „ufilmowienia” współczesnej sztuki operowej (przede wszystkim dzieł Wagnera, choć nie tylko), która na zasadzie „transakcji zwrotnej” wpływa również na kształt współczesnej X muzy, nierzadko nawiązującej do wzorców operowych.

Keywords

• Ryszard Wagner
• Gesamtkunstwerk
• opera