سه‎ گانه ‎های داستانی فارسی از پندار تا واقعیّت

Abstract

سه‎گانه (Trilogy) یکی از ژانرهای قدیمی در ادبیات نمایشی و داستانی غرب است. نویسندگان مشهوری از زمان یونان باستان تاکنون، آثاری آفریده‎اند که جامعۀ نقد ادبی با در نظر گرفتن معیارهایی مشخص و پیکره‌بندی‌ای مستحکم ازنظر تعاریف و مصادیق، آن‎ها را به نام تریلوژی شناخته ‎است. در سال‌های اخیر این ژانر وارد ادبیات داستانی فارسی شده و در قالب‎های فیلم‌نامه، مجموعه‎های داستان کوتاه و رمان، آثاری چند که بررسی مهم‌ترین آثار داستانی آن‌ها، موضوع این مقاله ‎است، در این راستا پدید ‎آمده ‎است. ازآنجاکه سه‎گانه‎نویسی در ایران تازگی دارد و محقّقان ایرانی به تبیین ماهیّت و معیارهای آن نپرداخته‎اند، این پژوهش، تلاش ‎می‎کند، میزان انطباق این آثار را با مختصّات سه‎گانه‎نویسی که در تعاریفِ معتبر این ژانر؛ نیز در سه‎گانه‎های شاخص و مشهور چون «اورستیا» اثر آشیل و «سه‎رنگ» اثر کیشلوفسکی بازتاب‎ یافته ‎است، واکاوی ‎کند. بر اساس یافته‎های این پژوهش، نویسندگان ایرانی این آثار، در ذهن خود تصوّر جامع و منسجمی از مفهوم سه‎گانه و مختصّات و معیارهای آن نداشته‎اند؛ لذا آثار آن‌ها را می‎توان کم‌وبیش، با تساهل و تسامح، سه‎گانه تلقّی کرد و اساساً هیچ‌یک از آن‌ها واجد شرایط تامّ، در این ‎زمینه نیستند.

Keywords

• تریلوژی
• سه‎گانه‎نویسی
• مختصّات
• سه‎گانه‎های داستانی فارسی