Aktualności Neurologiczne (Jun 2010)
Podstawy anatomii i fizjologii drogi węchowej oraz możliwości topodiagnostyki jej uszkodzeń z użyciem węchowych potencjałów wywołanych
Abstract
Wprowadzenie: Poznanie wpływu bodźców węchowych na zmysł powonienia ma na celu rozpoznawanie uszkodzeń w tym obszarze, wykrywanie wielu chorób oraz badanie uszkodzeń węchu, takich jak: parosmia, hiposmia, anosmia oraz kakosmia. Celem pracy jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej podstaw anatomii i fizjologii drogi węchowej oraz możliwo- ści topodiagnostyki jej uszkodzeń z użyciem węchowych potencjałów wywołanych. Definicja zapachu: W otaczającym nas świecie za pomocą zmysłu powonienia odczuwany jest szereg wrażeń, które określa się jako zapach. Wyróżnia się związki zapachowe. Ich zapach zależy zarówno od budowy łańcucha węglowego oraz pierścienia, jak i od obecności oraz rodzaju grup funkcyjnych i sposobu rozmieszczenia ich w cząsteczce. Ustalenie zapachu na podstawie jego budowy jest rzeczą trudną. Należy oczekiwać, że w przyszłości odpowiedź przyniesie nam elektronowa teoria budowy związków organicznych. Anatomia i fizjologia zmysłu powonienia: Receptory węchowe odpowiedzialne za odbiór wrażeń zapachowych zlokalizowane są w jamie nosowej, w górnym odcinku przegrody nosa, na stropie i na przednim końcu małżowiny nosowej górnej. Nabłonek węchowy zajmuje u dorosłego człowieka od 1 do 3 cm2 błony śluzowej w każdym przewodzie nosowym. Droga węchowa składa się z trzech neuronów, a ośrodek korowy znajduje się w zakręcie hipokampa i jądrze migdałowym płata skroniowego. Doznania węchowe odbierane są za pomocą nabłonka węchowego, ale towarzyszy temu często dodatkowe podrażnienie z zakończeń nerwu trójdzielnego, twarzowego, językowo-gardłowego oraz błędnego. Diagnostyka zmysłu powonienia: Obiektywną metodą badania powonienia rejestrującą zmiany czynności bioelektrycznej mózgu po pobudzeniu receptorów i nabłonka węchowego jest rejestracja węchowych potencjałów wywołanych, która w Polsce jest metodą nową i praktycznie rzadko stosowaną ze względu na brak odpowiedniego dozownika. Podsumowanie: Opracowanie jednolitych standardów i metodyki badania powinno doprowadzić do szerszego zastosowania tej obiektywnej metody badania w topodiagnostyce zaburzeń zmysłu powonienia.
