Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi (Dec 2022)
Eğitim ve İktidar İlişkisi: Nietzsche ve Foucault
Abstract
Eğitim ve iktidar toplum sosyolojisi bağlamında birbirinden uzak kavramlar değildir. Bu iki kavramı birçok düşünür ele almıştır. Bu makalede amacımız Foucault ve Nietzshe’nin eğitim ve iktidar ne tür bir ilişki olduğunu ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Nietzshe eğitimin iktidar ilişkisinin anlaşılması için güç istemi kavramını kullanır. İnsanın yetişmesinden anladığı, iktidarın kendisini sürdürmesi adına öne sürdüğü eğitim politikalarını görür. Eğitim yoluyla ortaya çıkarılmaya çalışılan uzmanlaşma insanın vasat durumunu ortadan kaldırmadığı gibi aksine onu sürü insanı olmasına neden olur. Üst insanın yetişmesi için kültürel temelli bir yola başvurulması gerektiğini söyler. Toplumun epistemolojisi iktidarın ortaya koyduğu olgular üzerinden oluşturulduğunu ifade eder. Nietzshe’e göre eğitim bireyi politize eder ve iktidarın düzenini sürdürmesi için bir araca dönüşür. Foucault’a göre iktidar araç olarak insanın bedenini kullanır. İktidar her yerde bireyi takip eder. Gözetleme sayesinde bireyin bilgisi sürekli bir biçimde iktidarın alanına düştüğünden bireyin denetlenmesini sağlar. Eğitimin temelinde bu bilginin elde edilmesi ve kullanılması yatar. İktidar ve bilgi birbirine eklemlenerek bireyleri farkına varmadan o bilgi sarmalı içinde kendi geliştirdiği politikalarla yönetmeye çalışır.
