ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاه دانه(Nigella sativa L.)در تراکمهای مختلف بوته در شرایط کم آبیاری

Abstract

مطالعه پاسخ گیاهان به کم آبیاری بهمنظور کاهش مصرف آب در کشاورزی به ویژه در مناطقی که آب یک عامل محدود کننده در تولید می باشد، بسیار مهم به نظر میرسد. استفاده از گیاهان بومی مقاوم به خشکی همراه با تنظیم زمان آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیکی در مناطق خشک و نیمهخشک سبب بهبود کارایی آبیاری و حفظ رطوبت در این مناطق میگردد. در این مطالعه بهمنظور بررسی تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد سیاهدانه در تراکمهای مختلف بوته تحت شرایط کم آبیاری آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. سطوح قطع آبیاری (بر اساس مراحل فنولوژیک رشد) درکرتهای اصلی در چهار سطح: آبیاری تا مرحله غنچهدهی، آبیاری تا مرحله گلدهی، آبیاری تا مرحله شروع تشکیل دانه، آبیاری تا مرحله رسیدگی کامل دانه (شاهد) و تراکم در چهار سطح 100، 150، 200 و250 بوته در مترمربع در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد و وزن کپسول، تعداد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه بهطور معنیداری تحت تأثیر تیمارهای کم آبیاری، تراکم و اثر متقابل کم آبیاری و تراکم قرارگرفتند. بیشترین عملکرد و اجزای آن بهترتیب در تیمار آبیاری کامل (شاهد) و تراکم 200 بوته در مترمربع و کمترین مقدار عملکرد در تیمار قطع آبیاری در مرحله غنچهدهی و تراکم 250 بوته در مترمربع بهدست آمد. ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه و تعداد دانه (90/0r=)، وزن هزار دانه (95/0r=) و عملکرد بیولوژیک (97/0r=)، همبستگی مثبت و معنیداری وجود داشت. در این تحقیق تراکم 200 و 150 بوته در مترمربع تراکم بهینه برای تولید سیاهدانه تحت شرایط آبیاری کامل و کم آبیاری در شرایط آب و هوایی دامغان بود.

Keywords

• عملکرد بیولوژیک
• مقاومت به خشکی
• تراکم کاشت
• مراحل فنولوژیک