پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا

Abstract

سیل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل‌ها می‌توانند ویرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت‌های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه‌بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک‌بعدی HEC-RAS نسخه (6.1) استفاده شده است و از طریق الحاقی HEC–GEORAS در محیط GIS پردازش داده­های ژئومتری انجام­ شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه‌ای با استفاده از نرم­افزار Hyfran دبی پیک لحظه‌ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت­های مختلف شبیه‌سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدل‌سازی و استخراج پارامترهای جریان (سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد استرالیا که حاصل‌ضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان ((D*V ناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه دینور، به سه بازه تقسیم‌بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می­دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است؛ اما در بازه­های دوم و سوم سیلاب در دوره بازگشت­های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی ازجمله روستاهای (قوزیوند، حیدرآباد، شهرک بیستون، کاشانتو، نادرآباد) و زمین­های زراعی را در برگرفته است و غالب منطقه در پهنه خطر H3 و H4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت‌ برنامه‌ریزی­ها قرار گیرد.

Keywords

• پهنه‌بندی خطر سیلاب
• مدل hec-ras
• روش استاندارد استرالیا
• شبیه‌سازی هیدرودینامیکی
• دبی اوج
• راهکارهای مدیریت خطر