ارزیابی شکاف بین ادراک و ترجیح مؤلفه امنیت محیطی در پارک­های محله‌ای (نمونه موردی: مجموعه پارک­های محله صابون‌پزخانه تهران)

Abstract

بی‌شک امنیت به عنوان یکی از مؤلفه ­های کیفیت محیطی شناخته می‌شود. در این میان، پارک ­ها به عنوان بخشی از فضاهای باز شهری که زمینه­ ساز بستر کالبدی و اجتماعی مناسب، جهت افزایش کیفیت زندگی و سلامت جسمانی و روانی افراد هستند، باید بتوانند امنیت محیطی لازم را نیز در ادراک استفاده­ کنندگان آن فراهم آورند. به­ دنبال این مسئله، پژوهش حاضر، ارزیابی امنیت محیطی فضای پارک­ های محل ه­ای، بر پایه رویکرد CPTEDو تعیین شکاف بین ترجیح و ادراک ساکنان محله را هدف قرار داده است. روش پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه امّاری آن را ساکنان محله صابونپزخانه، واقع در منطقه 12 شهرداری تهران تشکیل می‌دهند و نمونه‌ها به شیوه تصادفی انتخاب شده ­اند. ابتدا ادراک و ترجیح امنیت محیطی فضای پارک سنجیده شده، سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مؤلفه ­های مؤثر برامنیت محیطی، با تکیه بر شاخص ­های رویکرد CPTED، اولویت‌بندی شده است. پرسشنامه­ های جمع ­آوری شده، در محیط نرم افزار 22-SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ­است. نتایج نشان می­دهد که کمترین شکاف مربوط به شاخص ­های کنترل دسترسی و مدیریت و نگهداری و بیشترین شکاف مربوط به شاخص نظارت است و از دیدگاه استفاده­کنندگان، شاخص نظارت و کنترل دسترسی بیشترین اهمیت را دارند. همچنین نتایج حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی نشان می­دهد که زیرشاخص های «زیبایی و منظرسازی» و «نظافت و تعمیرات تجهیزات» از شاخص «مدیریت و نگهداری» و «تعریف ورودی» و «وجود نگهبانی» از شاخص «کنترل دسترسی» در رتبه­ های نخست قرار دارند. لذا در فرآیند ارزیابی پس از ساخت که به منظور شناخت و اصلاح نقاط ضعف احتمالی انجام می­گیرد و نیز به منظورارائه راهکارهای طراحی فضای پارک در طرح های آتی با توجّه به مؤلفه امنیت محیطی، توجّه به اولویت و اهمیت شاخص­های آن در ادراک و ترجیح ساکنان، به عنوان استفاده‌کنندگان اصلی فضا ضروری است.

Keywords

• ادراک
• پارک
• امنیت
• فرآیند تحلیل سلسله مراتبی