جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای (Jul 2015)
Evaluating the Alluvial Fans in the nNortheast of Rivand as Potential Source of Aggregate and Their Relations to Geomorphological Processes
Abstract
سنگدانه‌ها از پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی هستند که بخش اصلی حجم بتن را تشکیل می‌دهند. یکی از مهم‌ترین منابع تأمین سنگدانه‌های طبیعی، مخروطه‌افکنه‌ها هستند. با گذشت زمان و افزایش سن مخروطه‌افکنه‌ها، رسوبات سطح آنها بیشتر در معرض تغییر و هوازدگی قرار گرفته و بنابراین کیفیت سنگدانه‌ها کاهش می‌یابد. در این تحقیق، بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و شاخص بار نقطه‌ای، کیفیت سنگدانه‌های سطح سه مخروطه‌افکنۀ متروک و قدیمی و جدید در شمال شرق ریوند ارزیابی شد. تفکیک مخروطه‌افکنه‌ها بر اساس شاخص‌های ژئومورفولوژیکی؛ مانند مورفولوژی سطح مخروط، میزان هوازدگی و الگوی زهکشی انجام شد. به علت وجود لیتولوژی متفاوت سطح مخروط‌ها، در قسمت بالادست و پایین هر مخروط، تعداد 18 نوع سنگ مشترک انتخاب گردید و آزمایش بار نقطه‌ای در آنها انجام شد. خصوصیات فیزیکی سنگ‌ها مانند چگالی، تخلخل و درصد جذب آب در هر مخروط در قسمت بالا و پایین‌دست آن انجام شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شاخص بار نقطه‌ای و چگالی از مخروط‌هافکنه جدید به مخروطه‌افکنه‌های قدیمی و متروک کاهش می‌یابد. میزان تخلخل و درصد رطوبت اشباع نیز رابطۀ مستقیمی با سن مخروطه‌افکنه‌ها دارد به طوری که قدیمی‌ترین مخروط (متروک) بالاترین میزان تخلخل و درصد رطوبت اشباع را دارد. نتایج نشان می‌دهد که در سطح تمام مخروط‌ها، مقاومت سنگدانه‌ها در رأس مخروطه‌افکنه‌ها بیشتر از قاعدۀ آنها است که این موضوع ناشی از سن کمتر و بنابراین هوازدگی کمتر ذرات واقع در بالادست مخروطه‌افکنه‌ها است. به طور کلی، بررسی تحقیق حاضر نشان می‌دهد که تغییرات در مقاومت سنگدانه‌های سطح مخروط‌ها ناشی از سن مخروطه‌افکنه‌ها و میزان هوازدگی آنها است به‌طوری که سنگدانه‌های با کیفیت کمتر در مخروط‌های متروک و قدیمی، به علت هوازدگی طولانی مدت آنها است.
