Duhâ ve İnşirâh Sûrelerinde Hz. Peygamber’e Dönük Hitapların İzdüşümleri

Abstract

Mekkî dönem, Hz. Peygamber’in ve müminlerin en meşakkatli dönemini oluşturmaktadır. Zira İslamî davet, çok çeşitli zorluk ve iftiralarla karşılaşmıştır. Nâzil olan âyetler, müşriklerin tavırlarını eleştirerek, müminlerin karşılaştıkları zorluklara karşı destek olmuştur. Bu bağlamda başta Hz. Peygamber olmak üzere müminleri destekleyen ve müşriklerin iftiralarına cevap veren sûrelerin başında Duhâ ve İnşirâh sûreleri gelmektedir. Bu çalışma, Duhâ ve İnşirâh sûrelerinin, Mekkî dönemdeki izdüşümlerinin irdelenmesini hedeflemektedir. Konu bütünlüğü açısından sûrelere bakıldığında, her iki sûrenin, tek bir sûre gibi olduğu açıkça görülmektedir. Her iki sûrede de Hz. Peygamberin geçmişteki bazı vasıflarına vurgu yapılmakta ve onun yaşadığı sıkıntıların Allah’ın yardımıyla çözüleceğine işaret edilmektedir. Bu bağlamda Hz. Peygamber’den geçmişte olduğu gibi gelecekte de Allah’a güvenmeye devam etmesi talep edilmekte ve tüm eylemlerinde onun rızası çerçevesinde hareket etmesi istenmektedir. Bu iki sûrenin tamamında İlâhî iradenin Hz. Peygamber üzerindeki etkisini canlı ve hissedilir bir şekilde ortaya konmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma, siret-nüzûl ilişkisi göz önünde bulundurularak, bu sûrelerin Hz. Peygamber’in üzerindeki etkisinin yanı sıra Mekkî dönemdeki yansımalarını ortaya koymaktadır. Çalışmada sûrelerde zikri geçen dalâlet, vizr gibi bazı mücmel ifadelerin, zâhirî anlamdan hareketle Hz. Peygamber’in günah işlediği yahut risâlet öncesi dalâlet üzerine olduğu şeklindeki yorumların bütüncül olmadığı görülmüştür. Bunun yanı sıra, sûrelerde zikri geçen âhiret, rıza gibi ifadelerin sadece cennet bağlamında zikredilmesinin yeterli olmayacağı, Hz. Peygamber’in daveti üzerinde de olumlu yansımaları olduğu vurgulanmıştır.

Keywords

• tafsir
• surah duha
• surah inshirah
• hz. prophet
• meccan period.
• tefsir
• duhâ sûresi
• i̇nşirâh sûresi
• hz. peygamber
• mekkî dönem