تحلیل تاب‌آوری شاخص‌های مسکونی در فضاهای شهری با رویکرد عدالت فضایی (نمونة مطالعه: شهر قائم‌شهر)

Abstract

عدالت فضایی به معنی توزیع عادلانه منابع و فرصت­های باارزش در فضای جامعه است. تاب­آوری شاخص­های مسکونی یکی از مهم­ترین عناصر و عوامل دستیابی به توسعة پایدار مبتنی بر عدالت فراگیر است. بی­عدالتی در توزیع شاخص­های مسکونی یکی از موضوعات محوری در مطالعات اجتماعی و نیز یکی از مهم‌ترین ابعاد ملموس بی­عدالتی فضایی است. هدف این پژوهش نیز تحلیل تاب­آوری شاخص­های مسکونی در محله­های شهر قائم‌شهر با رویکرد عدالت فضایی است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس روش از نوع ترکیبی است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی صورت گرفته است. داده­های مربوط به شاخص­های مسکونی از بلوک­های آماری شهر قائم‌شهر در سال 1395 استخراج شده است. شاخص­های مسکونی در سطح محله در محیط نرم­افزار Excel ثبت و برای وزن­دهی به شاخص­های مسکونی از مدل آنتروپی و برای تحلیل تاب­آوری شاخص­های مسکونی از مدل واسپاس استفاده شده است. سپس نقشة تاب­آوری شاخص­های مسکونی در سطح محله­های شهر قائم‌شهر در محیط نرم­افزار Arc gis ترسیم شده است. نتایج مدل واسپاس نمایان کرده است که محلة 7 بیشترین و محلة 12 ­کمترین میزان تاب­آوری شاخص­های مسکونی را به خود اختصاص داده­اند. همچنین نتایج نشان داد که کل شهر قائم‌شهر نیز به لحاظ شاخص­های مسکونی تاب­آوری متوسطی دارد. بر اساس نقشة ترسیم شده نیز، بی­عدالتی فضایی در تاب­آوری شاخص­های مسکونی در محله­های شهر قائم‌شهر به‌وضوح مشخص شده است، به­طوری­که 10 محله از 20 محلة شهر قائم‌شهر شامل محله­های 12، 17، 16، 8، 19، 6، 20، 1، 10 و 11 از بی­عدالتی در تاب­آوری شاخص­های مسکونی رنج می­برند.

Keywords

• عدالت فضایی
• تاب‌آوری
• شاخص‌های مسکونی
• شهر قائم‌شهر