Wartość wiedzy w adwaita-wedancie

Abstract

Niniejszy tekst powstał na podstawie Upadeśasāhasrī Śankary oraz współczesnych opracowań wedanty. Jest syntezą wybranych komentarzy, która dowodzi, że w adwaicie tylko absolutna wiedza ma realną wartość. Utożsamia się ją z atmanem-brahmanem – najprostszą, bezpośrednią samoświadomością (z punktu widzenia epistemologii) i niezmienną, niezłożoną podstawą świata (z perspektywy metafizyki). Według adwaity, gdy porzucimy ego i poczucie odrębności, mamy szansę zintegrować wszechświat w doświadczeniu. Świadomość powróci do naturalnej jedności i niezróżnicowania. Ze względu na intelekt próbujemy ją analizować, wyjaśniać, w wedancie jednak logika ustępuje prostemu doświadczeniu. Znikają myśli, w których utrwala się iluzja zróżnicowanej, podmiotowo-przedmiotowej rzeczywistości. Poznanie nie różni się od istnienia, a świadomość od rzeczywistości, gdy nie obowiązują prawa i ograniczenia umysłu.