Turkish History Education Journal (Oct 2020)
Tarih Ders Kitaplarında Değerler ve Değer Aktarım Yaklaşımları
Abstract
Değer, bireyin amaçları ve ihtiyaçları doğrultusunda olguya yüklediği belirli nitelik ve anlamlar ile belirlenen tavır ve davranışlar olarak tanımlanabilir. Bireyin kendi tercihlerine bağlı olarak sergilediği davranışlara kaynaklık etmesinin yanında değer, davranışları yargılamayı sağlayacak anlayışları da içerisinde barındırmaktadır. Ayrıca zamandan bağımsız olmayan, toplumun çoğunluğu tarafından kabul gören değerlerin, eğitim yoluyla yeni nesillere aktarılması, değerlere ve değer eğitimine özel bir anlam yüklemiştir. Bireylerde egemen söylemin istediği yönde davranış değişikliği öngören eğitim faaliyetleri içerisinde yer alan tarih dersleri, sadece geçmişin bilgisini öğretmekle kalmayıp değer aktarımını da içerisinde barındırmaktadır. Tarih dersleri, öğrencilere belli değerleri kazandırmakta ya da bu değerlerin sorgulanmasını sağlamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye’de 2018 yılında gerçekleşen müfredat değişikliğinin ardından yenilenen ortaöğretim tarih ders kitaplarında yer alan değerlerin ve değer aktarım yaklaşımlarının neler olduğunu ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılarak doküman incelemesi yapılmıştır. Araştırmada 9, 10, 11. sınıf tarih ders kitapları ile 12. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitapları örneklem olarak seçilmiştir. Ders kitaplarındaki değerler ve değer aktarım yaklaşımlarının neler olduğu ve ifade etmiş olduğu anlamlar betimsel analiz ve içerik analizi yapılarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak ders kitaplarında yer alan kök değerlerin, evrensel ve geleneksel anlayış odaklı karakter eğitiminde yer alan değerlerden meydana geldiği ortaya çıkmıştır. Mevcut değerlerin aktarımında sıklıkla tercih edilen yöntemin, birçok değerin doğrudan öğrenciye aktarıldığı değerleri telkin etmek veya aşılamak olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
