تأثیر کاربرد برخی اصلاح کننده های آلی و معدنی بر میزان عناصر پرمصرف و کم مصرف خاک تحت کشت کینوا در شرایط تنش (آبی)

Abstract

تأثیر کاربرد برخی اصلاح‌کننده‌های آلی و معدنی بر میزان عناصر پرمصرف و کم مصرف خاک تحت کشت کینوا در شرایط تنش (آبی)چکیدهسابقه و هدف: در تنش خشکی، علاوه بر ممانعت جذب آب، فراهمی و جذب عناصر غذایی مختلف نیز محدود می‌شود. تغذیه مناسب خاک از طریق کاربرد اصلاح کننده‌های آلی و معدنی به عنوان یکی از روش‌های مدیریت خاک در شرایط تنش‌های مختلف محیطی شناخته شده که هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی کارایی کاربرد آنها در خاک زیر کشت کینوا است.مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تغییرات غلظت عناصر غذایی (فسفر، پتاسیم، مس، آهن، منگنز و روی) در خاک با کاربرد اصلاح کننده-های آلی و اصلاح کننده‌های معدنی در اثر تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت گلدانی در نه تیمار و سه تکرار، در مجموع 108 گلدان، در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه تربیت‌ مدرس تهران در سال 1398، اجرا گردید. تیمارها عبارت بودند از: تیمار شاهد، اصلاح‌کننده‌های آلی (بیوچار، کمپوست زباله شهری) هر کدام در دو سطح (4/0 و 8/0درصد) و اصلاح کننده‌های معدنی (بنتونیت و زئولیت) که هر کدام در دو سطح (75/0 و 5/1 درصد) مصرف گردیدند و تنش خشکی نیز در 4 سطح (تخلیه 25 درصد آب قابل استفاده (شاهد)، 40 درصد، 55 درصد و70 درصد (تنش شدید)) به خاک اعمال شد. از خاک مورد آزمایش هر گلدان در سه مرحله، چهاربرگی شدن، گلدهی و برداشت کینوا نمونه‌برداری انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که کاربرد اصلاح کننده‌های آلی و معدنی در سطوح مختلف خشکی بر میزان فسفر (در مراحل 4 برگی و گلدهی) و پتاسیم (در هر سه مرحله نمونه برداری خاک) و مس (در هر سه مرحله نمونه‌برداری خاک)، آهن و روی قابل جذب در مرحله 4 برگی شدن و گلدهی کینوا معنی‌دار شد. با افزایش سطح خشکی، کاربرد اصلاح‌کننده های آلی و معدنی موجب افزایش عناصر فسفر، پتاسیم، مس، آهن، منگنز و روی خاک در هر سه مرحله نمونه‌برداری شد. در حالیکه غلظت این عناصر در مرحله اول نمونه‌برداری که مربوط به چهار‌برگی شدن کینوا بود از دو مرحله دیگر بیشتر بود. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از یافته‌ها نشان داد که کاربرد هر چهار اصلاح کننده خاک موجب افزایش غلظت عناصر پر‌مصرف و کم‌‌مصرف خاک نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی شدند اما تیمار 8/0‌درصد کمپوست زباله شهری و سپس 8/0‌درصد بیوچار توانست، مناسب-ترین شرایط تغذیه‌ای را ایجاد نماید. بر اساس یافته‌های این پژوهش، در شرایط تنش خشکی، کاربرد کمپوست زباله شهری و بیوچار در مقایسه با زئولیت و بنتونیت جهت بهبود وضعیت تغذیه ای خاک توصیه می‌شود.کلمات کلیدی: بیوچار، بنتونیت، تنش‌خشکی، زئولیت و کمپوست .

Keywords

• بیوچار
• بنتونیت
• تنش‌خشکی
• زئولیت و کمپوست