ساختار اقتصادی و معیشتی ایل بختیاری «مورد، طوایف موری و قندعلی»

Abstract

کوچ نشینی در ایران سابقه دیرینه­ ای دارد و جامعه عشایری از تولید کنندگان عمده دام در کشور محسوب می ­شوند. جامعه عشایری ایران با اینکه از 2 درصد از جمعیت را تشکیل می­ دهند، در تأمین بخش عمده­ ای از تولیدات دامی کشور نقش دارند. بخشی از ارتفاعات زاگرس واقع در بین استان­ های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان در قلمرو ایلات بختیاری قرار دارد، جامعه بختیاری با حدود 35 هزار خانوار و کمتر از 3 میلیون رأس دام و در اختیار داشتن 7/10 درصد از مراتع کل کشور یکی از معروف ترین جوامع ایلی ایران را تشکیل می­ دهد. طوایف موری و قندعلی از ایل «دورکی باب» یکی از ایلات معروف هفت لنگ بختیاری ­اند که بخشی از آن­ها در دهستان ­های بازفت و دوآب صمصامی از شهرستان­ های فارسان و اردل اسکان یافته و بخش دیگر همچنان بیم مناطق ییلاقی چهارمحال بختیاری و قشلاقی مشرق خوزستان به رمه گردانی زندگی می­ گذارنند. اقتصاد این طوایف در مرحله اول بر مبنای دامداری، سپس کشاورزی، صنایع دستی و داد و ستد بوده، در دهه­ های اخیر به علت مشکلات عدیده اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی ناگزیر به زندگی یک جانشینی به صورت خودجوش گرایش یافته­ اند. تحقیقات انجام شده نشان می­ دهد عشایر منطقه آن چنان با مسائل اقتصادی و معیشتی روبرویند که علیرغم تحمل و بردباری همیشگی، به شدت به اسکان روی آورده ­اند. در ایم مقاله نگارنده قصد آن دارد که با استفاده از روش ­های تحقیق میدانی، توصیفی و تحلیلی، گوشه ­هایی از ارکان اقتصادی- معیشتی بخشی از ایلات بختیاری را مورد بررسی و تحلیل مجدد قرار داده و به منظور برنامه­ ریزی توسعه زندگی عشایر منطقه و رفع محدودیت­ های اقتصادی- اجتماعی ایلات مورد نظر و بهره­ گیری از توان­های مثبت محیطی منطقه، راهکارهایی را ارائه دهد.