پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای

Abstract

فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنه‌بندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش‌گذاری و استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیارها، با استفاده از روش کرتیک انجام گردید. تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش MABAC به عنوان یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. با توجه به نتایج مطالعه، به ترتیب عوامل شیب، کاربری‌اراضی، خاک و لیتولوژی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 89/283 و 93/414 کیلومتر‌مربع از مساحت محدوده، دارای پتانسیل خطر بسیار زیاد و زیاد، می‌باشد و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی نامقاوم و فرسایش‌پذیر، کاربری‌های زراعی و باغات و شیب‌های 40-15 درصد قرار دارند. می‌توان گفت که نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از توان بالای حوضه‌ی مطالعاتی از لحاظ رخداد فرسایش می‌باشد و لازم است کنترل فرسایش و اقدامات حفاظتی در دستور کار متخصصین و مدیران اراضی قرار گیرد. به علاوه، نتایج حاصل از صحت‌سنجی نتایج، نشان داد که استفاده از روش MABAC، از دقت نسبی بالایی جهت مطالعه‌ی خطر فرسایش خاک برخوردار است.

Keywords

• فرسایش خاک
• mabac
• گیوی‌چای
• استان اردبیل