Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Jun 2013)
1930’lu Yıllarda Kaşgar’da Çıkan “Şerqî Türkistan Hayati”, “Erkin Türkistan” Ve “Yeñgi Hayat” Gazetelerindeki Bazı Şiirler
Abstract
Ceditçilik hareketinin etkisiyle 20. yüzyılın başlarından itibaren Doğu Türkistan’ın çeşitli bölgelerinde çok sayıda gazete ve dergi çıkarılmaya başlamıştır. “Şerqî Türkistan Hayati”, “Erkin Türkistan”, “Yeñi Hayat” gazeteleri bunların bazılarıdır. 1930’lu yıllarda çıkarılan söz konusu gazetelerin dili Çağatay Uygur Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Tatar Türkçesi, Özbek Türkçesine ait unsurlarından oluşturulmuş karma dil özelliği göstermektedir. Ayrıca, bu gazetelerde çok sayıda şiir basılmış olup, bunlar çağdaş Uygur şiirinin ilk ürünleri sayılır. Çağatay şiiri nazım biçimlerinin yanı sıra, halk edebiyatı nazım biçimleriyle de düzenlenmiş bu şiirlerde ilim, eğitim, uyanma, özgürlük, adalet, eşitlik, birlik beraberlik gibi sosyal muhtevalı tema ve konular işlenmiştir. Bu makalede söz konusu üç gazetede basılmış şiirler bir araya getirilmiş, transkripsiyonu yapılmış ve genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.
