فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده (Aug 2022)
شاخص‌ها و مؤلفههای سلامت خانواده ایرانی
Abstract
تعیین شاخص‌ها و مؤلفههای سلامت خانواده یک ضرورت است تا سیاستگذاریها، اولویتبندیها و برنامهریزیهای استحکام بخشی نهاد مقدس خانواده و پژوهش و تولید دانش در این حوزه یکپارچه شود. بر این اساس، سؤال اساسی این پژوهش را میتوان این‌گونه مطرح کرد که شاخص‌ها و مؤلفههای سلامت خانواده مطابق الگوی اسلامی ایرانی کدامند؟ این تحقیق به روش مرور روایتی انجام شده و برای تکمیل اطلاعات، از گروه متمرکز نخبگان حوزه خانواده استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش دو گروه بود؛ بخشی که برای تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت، کتب و مقالات چاپ شده در زمینه خانواده بود که در آن یافته‌ها و دیدگاه‌های مربوط به خانواده مورد بررسی قرار گرفت و بخشی از آن منابع اسلامی بود. بخش دوم که به عنوان گروه متمرکز استفاده شد، متخصصان حوزه خانواده، از جمله اعضای اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز، مدل ارائه شده برای تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. یافتههای پژوهش در دو بخش مبانی و مفاهیم شاخص‌های خانواده مبتنی بر الگوی اسلامی ایرانی و شاخص‌ها و مؤلفههای خانواده در الگوی اسلامی ایرانی آمده است. محورهای فرعی نتایج در محورهای تعریف خانواده سالم؛ شاخص‌های خانواده در قالب 3 شاخص اصلی و 9 سنجه (شامل: پایداری ازدواج، استحکام و پویایی خانواده و رضایت از خانواده)؛ مؤلفههای تعیین‌کننده سلامت خانواده در قالب 6 مؤلفه اصلی، 32 مؤلفه فرعی و 120 سنجه (شامل: ازدواج پایدار، استحکامبخشی خانواده، رشد و پویایی خانواده، تخریب‌کنندههای خانواده، تحولات اجتماعی خانواده و منابع حمایتی خانواده) ارائه شده است. به عنوان نتیجه میتوان گفت که در راستای تعیین شاخص‌ها و مؤلفههای سلامت خانواده، اقداماتی از قبیل: گفتمانسازی، نظریه‌پردازی، رصد، سنجش و پایش، ایجاد پایگاه داده‌ها، تجزیه و تحلیل درونی و محیطی و تعیین بار مشکلات و مسائل خانواده لازم است.
