Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2021)
KUR’ÂN’IN UYKU-ÖLÜM BENZETMESİ BAĞLAMINDA RÜYA-KABİR HAYATI KARŞILAŞTIRMASI
Abstract
Bazılarınca tartışmalı bir mesele olarak görülmekle birlikte, insanın ölümünden başlayarak kıyamet gününde yeniden dirilişine kadar geçen sürede, başka bir âleme/berzah âlemine intikal ederek orada bir hayat yaşadığı hususu, kelâm literatüründe yer edinmiş bir konudur. Bu bağlamda insan, ölümünün ardından kabre konulmasıyla başlayıp kıyamet gününde yeniden dirilişine kadar devam eden sürede ruh-beden unsurlarından ikincisini/bedeni yitirmekte; bedeni çürüyüp aslı olan toprağa dönüşürken, ruhu berzah âleminde farklı bir yaşamla yüzleşmektedir. İnsanın ruh-beden bütünlüğün bulunduğu dünya ya da ahiret hayatına nispetle bu unsurlardan bedeni kaybetmesi nedeniyle “düşük düzeyli” olarak nitelenebileceğimiz kabir hayatını yaşamaktadır. Daha çok “kabir azabı” diye tabir edilen ve Kur’ân ayetlerinden açık bir referans almayan bu hayatın varlığı hadislerle temellendirilmektedir. Bu hususa mesnet yapılan bazı Kur’ânî nasların konuyla bağlantısı ise, ancak dolaylı bir te’ville sağlanabilmektedir. Kabir hayatının var olup olmadığı tartışmalarına girmeksizin, hadislerde belirtildiği üzere, insanın ölümünden sonra yeniden dirilişine kadar ruhsal düzeyinde bir hayat yaşayacağı ve bu hayatta; dünyada yaptıklarına göre iyi ya da kötü bir muamele ile karşılaşacağı inancıyla yapılan bu çalışmada, Kur’ân’ın uyku-ölüm benzetmesi bağlamında rüya-kabir hayatı arasında bir karşılaştırma yapılması amaçlanmaktadır. Böylece hadislerle temellendirilen, Kur’ân ayetleriyle ise, ancak dolaylı olarak ilişki kurulabilen kabir hayatının varlığı pekiştirilecektir.
