ریزرخساره‌ها، محیط‌رسوبی و دیاژنز سازند داریان در جنوب‌شرق خلیج‌فارس

Abstract

سازند داریان (شعیبا) با سن آپتین از مخازن مهم نفتی در حوضه رسوبی زاگرس و خلیج‌فارس به‌شمار می‌رود. این سازند در میدان مورد مطالعه در جنوب‌شرقی خلیج‌فارس به‌عنوان مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان بشمار می‌رود. در این مطالعه مقاطع نازک میکروسکوپی تهیه شده از مغزه‌های اخذ شده از سازند داریان، مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی ریزرخساره‌های سازند داریان در این میدان منجر به شناسایی 7 رخساره کربناته و 1 رخساره ترکیبی کربناته-آواری شد که در 4 کمربند رخساره‌ای شامل رمپ داخلی، رمپ میانی، رمپ خارجی و حوضه ژرف رسوب کرده‌اند. بررسی فونای موجود در رخساره‌های مورد مطالعه نمایانگر محیط نسبتاً کم‌عمق دریایی (در برخی فواصل نمایانگر محیط دریای ژرف) است. تغییرات یکنواخت رخساره‌ای و نبود رودیست‌ها و مرجان‌ها که موجوداتی ریف‌ساز هستند، و همچنین جایگزینی جلبک لیتوکودیوم با توانایی پایین‌تر تشکیل ریف‌های عظیم، نشانگر محیط رمپ کربناته هموکلینال است که حاوی ریف‌های کومه‌ای است. از فرآیندهای مهم دیاژنزی که کربنات‌های این سازند را تحت تأثیر قرارداده‌اند می‌توان به سیمانی‌شدن، آشفتگی زیستی، پیریتی‌شدن، فسفاتی‌شدن، دولومیتی‌شدن، انحلال، فشردگی مکانیکی و شیمیایی و شکستگی اشاره کرد. تطابق داده‌های تخلخل و تراوایی مغزه‌ها نشان‌دهنده این است که کیفیت مخزنی سازند داریان در میدان مورد مطالعه متأثر از رخساره‌ها، محیط رسوبی و عوامل دیاژنزی بوده ‌است، به‌نحوی که رخساره‌های لیتوکودیوم‌دار (باندستون و فلوتستون) بیشترین تخلخل و تراوایی را دارا هستند.

Keywords

• ریزرخساره
• دیاژنز
• رمپ کربناته
• سازند داریان
• خلیج فارس