بررسی شبکه‌ آبراهه‌های حوضه آبریز رامهرمز با استفاده از مدل توکوناگا و بعدفرکتال همبستگی

Abstract

در دیدگاه رفتارهای فرکتالی، ویژگی همانندسازی در طول زمان الگوهایی را در بستر حوضه به­وجود می­آورند که بنا بر ویژگی­های زایشی و چگونگی تحولات، عملکرد منحصر به­فردی را در طی بلوغ یک حوضه آبریز به نمایش می­گذارند. به­همین دلیل در این پژوهش با هدف بررسی انشعاب شبکه­های آبراهه­ای حوضه رامهرمز از مدل توکوناگا و بعدفرکتال همبستگی استفاده شده است. رودخانه رامهرمز از زیرحوضه‌های حوضه آبریز جراحی واقع در جنوب غربی کشور می‌باشد که از 50 کیلومتری جنوب شرق ایذه سرچشمه گرفته و به سوی جنوب غرب سرازیر می­گردد. در این پژوهش شبکه‌های رودخانه با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS استخراج شده و سپس داده‌های ورودی برای محاسبه عدد فرکتالی دو بعدی به کمک تابع همبستگی وارد نرم‌افزار گردید. در این راستا ابتدا حوضه رامهرمز را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم نموده و در ادامه با استفاده از روش توکوناگا، شبکه نامنظم و منحنی رودخانه رامهرمز به شکل منظم، هندسی و درختی منتناظر ترسیم شده است. با توجه به طول شاخه­ها، بعد فرکتالی برای هر دو بخش حوضه رامهرمز محاسبه گردید. بعد فرکتالی همبستگی حوضه رامهرمز و بخش­های شرقی و غربی آن بین (42/1 تا 68/1) با ضریب همبستگی بالا برآورد گردیده است. بعد فرکتال محاسبه شده معرف نسبت انشعاب متوسط و مدت زمان اندک برای رسیدن به جریان دائمی است که بیانگر رفتار آشوبناکی نسبتاً بالای حوضه و بخش­های آن می­باشد.

Keywords

• بعد فرکتال همبستگی
• مدل توکوناگا
• شبکه های آبراهه ای
• حوضه رامهرمز
• جنوب غرب ایران