پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (Feb 2015)
ذینفعان و معیارهای شناسایی آنان در مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: جنگل‌های استان گلستان)
Abstract
از عوامل مهم موفقیت در برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیریت منابع طبیعی توسط سیاست گذاران و مدیران این عرصه‌ها به ویژه عرصه‌های جنگلی شمال کشور، شناسایی ذینفعان و معیارهای مربوط است. در دو دهه اخیر تحقیقات زیادی درجهت دست‌یابی به چنین هدفی صورت گرفته است، ولی ویژگی‌های مربوط به هر منطقه ضرورت تکرار بررسی‌ها و دست‌یابی به یک نتیجه احتمالاً مطلوب را ایجاب می‌کند. این بررسی با طراحی پرسش نامه در قالب طیف لیکرت و طرح گویه هایی با گزینه‌های ارجحیت پنج گانه در رسیدن به معیارهای موثر برای شناسایی ذینفعان و تعیین افراد یا گروه‌های ذینفع انجام شد. پاسخ دهندگان تعداد 250 نفر از افراد مختلف روستانشین، کشاورز، دامدار، گردشگر، کارشناس، اساتید، بهره بردار، مجریان طرح‌ها و غیره بودند. روایی پرسش نامه طبق نظر کارشناسان و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 811/0 در حد قابل قبول بوده است. نتایج نشان می‌دهد سه معیار اصلی برای شناسایی ذینفعان تعیین کننده‌اند که شامل: سکونت، بهره برداری و نگرش و طرفداری افراد نسبت به حفاظت و حمایت از منابع هستند. این سه معیار نوزده زیرمعیار را در بر می‌گیرند. برای شناسایی ذینفعان نیز از بین ذینفعان نوزده گانه، هفت گروه مختلف مانند: بهره برداران، کارشناسان، کشاورزان، اساتید و صاحب نظران، دامداران، گردشگران و NGOs شناسایی شده‌اند. نتایج حاصل مکمل یافته‌های محققان دیگر است که بر ضرورت در نظر گرفتن ذینفعان و معیارهای مرتبط در مدیریت عرصه‌های جنگلی منطقه مورد بررسی تاکید دارد. یافته‌های این تحقیق در کاهش چالش‌های موجود مدیریت منابع طبیعی و به ویژه جنگل‌ها و افزایش تعامل و همکاری بخش‌های مختلف نقش مهمی خواهد داشت.
