Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Jun 2014)
HOCA CAHAN ARŞÎ VE DİVANINDAN BİR MESNEVİSİ
Abstract
Anadolu coğrafyasına uzak bir bölgede bulunan Doğu Türkistan toprakları, tarih boyunca Türk kültürünün ve edebiyatının şekillendiği ve geliştiği önemli merkezlerden biri olmuştur. Uygur Türklerinin yaşadığı bu coğrafyada gerek “halk edebiyatı” gerekse “klasik Türk edebiyatı” alanında birçok şair yetişmiş ve bu şairler sayısız eser kaleme almışlardır. Bu bölgede yetişmiş klasik Türk edebiyatı şairlerinden biri de Hoca Cahan Arşî’dir. 17. yüzyılda yaşamış olan Arşî, dönemin İslam kültür merkezlerinden olan Buhara ve Semerkand gibi önemli şehirlerde ve çeşitli edebî meclislerde bulunmuş, Arapça ve Farsçayı iyi derecede öğrenmiştir. Müderris olması sebebiyle de tasavvufla yakinen ilgilenmiş, bu konudaki düşünce ve bilgisini şiirlerinde işlemiştir. Bu çalışmada, ilk olarak 17. yüzyılda yaşamış bir Uygur Türkü olan Hoca Cahan Arşî’nin hayatı, sanatı ve eserleri hakkında ana hatlarıyla bilgi verildikten sonra onun Dîvânında yer alan 76 beyitlik mesnevisi üzerinde durulacaktır.
