توسعه فضاهای پیراشهری (Nov 2022)
واکاوی عوامل اجتماعی مؤثر بر زیستپذیری پایدار سکونتگاههای روستایی پیراشهری جیرفت
Abstract
واکاوی زیستپذیری پایدار روستایی در گستره برنامهریزی و سیاستگذاری برای سکونتگاههای روستایی بسیار ارزشمند است. در پیشبرد برنامههای توسعه روستایی به‌ویژه در سکونتگاههای پیراشهری نقش بنیادین دارد. در بسیاری از مناطق کشور ما هنوز، عوامل اجتماعی مؤثر بر زیستپذیری پایدار روستایی شناسایی و سنجیده نشده است. بنابراین، پژوهش حاضر برای از بین بردن این شکاف مطالعاتی، در نظر دارد عوامل اجتماعی مؤثر بر زیستپذیری پایدار سکونتگاههای روستایی پیراشهری در شهر جیرفت را شناسایی و مورد وارسی قراردهد. براین مبنا، با ابزار پرسشنامه و به روش کمی و توصیفی ـ تحلیلی در 30 روستا و 400 خانوار نمونه تصادفی عوامل مؤثر بر زیستپذیری پایدار روستایی بررسی شد. تجزیه‌وتحلیل دادهها از طریق مدل معادلات ساختاری و با نرم‌افزار ایموس گرافیک انجام شد که عوامل اثرگذار بر زیستپذیری پایدار روستایی را آشکار ساخت. یافتهها بیانگر اثرگذاری مثبت و معنی-دار عواملی همچون؛ آگاهی، اعتماد، انسجام، شبکه و روابط، تشکل و مشارکت اجتماعی، بر زیستپذیری پایدار روستایی است. همچنین، یافتهها آشکار ساخت که از میان شاخصهای زیستپذیری، عامل روابط اجتماعی با کمترین میانگین معادل 67/2 و عامل تشکل اجتماعی با مقدار40/3 بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده است و در میان شاخصهای زیستپذیری پایدار در سکونتگاههای روستایی شاخص خدمات بهداشت و درمان کمترین میانگین معادل75/2 و شاخص مشارکت با مقدار 21/3 بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده است. بنابراین، توجه به عوامل اجتماعی و اهمیت دادن به آنها در فرایند زیستپذیری پایدار روستایی میتواند به رفع نابرابریهای اجتماعی و درنتیجه بهبود و ارتقاء سطح زیستپذیری مناطق روستایی کمک کند.
