اثر تنش شوری بر برخی صفات مورفولوژیک شنبلیله و تعیین حد آستانه تحمل به شوری در مرحله رویشی با استفاده از برخی مدل‌های تجربی

Abstract

این تحقیق به منظور ارزیابی اثرات آب شور بر عملکرد شنبلیله و تعیین حد آستانه تحمل به شوری آن در مرحله رشد رویشی انجام شد. تیمارهای مورد نظر شامل هفت سطح شوری (dS/m 12، 10، 8، 6، 4، 2، 0.5) بود. طرح آماری مورد استفاده به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بود. در این تحقیق، از مدل‌های مختلف تجربی برای تعیین حد آستانه تحمل به شوری، شیب کاهش عملکرد (وزن خشک اندام هوایی)، مقدار شوری که در آن عملکرد به اندازه 50 درصد کاهش می‌یابد و نیز شاخص تحمل به شوری استفاده شد. نتایج نشان داد که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین سطوح مختلف شوری وجود داشت. بر اساس نتایج حاصله، اعمال شوری موجب کاهش ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد انشعاب، تعداد گره، قطر ساقه، طول میانگره، میانگین سطح برگ‌های گسترش یافته، نسبت ریشه به اندام هوایی، محتوای آبی، کارایی مصرف آب و افزایش ضخامت برگ و عدد SPAD گردید، لیکن، تاثیر معنی‌داری بر سطح ویژه برگ نداشت. اگرچه تنش شوری بر اغلب صفات مورد مطالعه اثر بازدارنده داشت، لیکن روند این تاثیر بسته به نوع صفت متفاوت بود. بر اساس مدل خطی، حد آستانه تحمل به شوری شنبلیله dS/m 1.28 و شیب کاهش عملکرد آن 4.91 درصد برآورد گردید. این در حالی است که مطابق با مدل‌های غیر خطی، کاهش 10 و 25 درصدی در عملکرد به ترتیب در شوری عصاره اشباع خاک 3.38 و dS/m 6.28 اتفاق افتاد. بر اساس نتایج این تحقیق، مقدار شوری که در آن عملکرد به میزان 50 درصد کاهش یافت در شوری خاک dS/m 11.67 مشاهده گردید. در این تحقیق، شاخص تحمل به شوری شنبلیله 12.24 محاسبه شد. بنابراین، بر اساس اعداد حد آستانه تحمل به شوری، شیب کاهش عملکرد و شاخص تحمل به شوری، می‌توان شنبلیله را از نظر در مرحله رشد رویشی در گروه گیاهان نسبتا حساس به شوری طبقه‌بندی کرد.

Keywords

• ارتفاع بوته
• بقولات
• خاک‌های شور
• سبزی‌ها
• سطح برگ
• شورورزی
• نمک