علوم سیاسی (Apr 2006)
تقلیل عدالت به امنیت در اندیشه ایرانشهرى
Abstract
عمدتآ گفته مىشود که اندیشه سیاسى شیعه بر محور عدالت و اندیشه سیاسى اهل سنت بر محور امنیت متمرکز است. اما بررسى و کاوش در متون سیاسى اهل سنت، این نکته را آشکار مىکند که عدالت دغدغه خاطر اندیشوران اهل سنت هم بوده است. مقاله حاضر مىکوشد دلالت مفهوم عدالت و امنیت را در این اندیشه، تحلیل محتوایى کند و آن را برجسته سازد. یافتهها حاکى از آن است که در اندیشه ایرانشهرى نیز عدالت داراى اهمیت است، اما منظور از این عدالت در واقع همان امنیت حاکم و حکومت است؛ به عبارت روشن، وقتى گفته مىشود حاکم باید عادل و رعیت باید مامون باشد، بدین معنا است که حاکم باید مامون و رعیت باید عادل باشد و عدالت رعیت هم به معناى مطاوعت و اطاعت امر سلطان در اوامر و نواهى اوست. و در نتیجه واضح است که این عدالت هم مربوط به دوران استقرار و تثبیت قدرت است و حاکم در فرایند رسیدن به قدرت نیازى به عدالت ندارد؛ زیرا اساسآ مفهوم عدالت و استیلا به یک جا ختم نمىشوند.