Türkiye’de Kurum ve Kuruluşların Yaptıkları Sözlü Tarih Projelerinin Analizi

Abstract

20. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren ciddi bir şekilde gelişim gösteren sözlü tarih, şehir, kurum, aile, göç, sivil toplum tarihi gibi yerel ve sosyal tarihi ilgilendiren konularda yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Yaşayan hafızaları kayıt altına alan bu çalışmaların artmasıyla özellikle Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Kanada, Avustralya gibi ülkelerdeki çeşitli kurum ve kuruluşlar sözlü tarih projelerini desteklemeye başlamışlardır. Türkiye’de ise bu tür projeler, 1990’lı yıllardan itibaren görünürlük kazanmıştır. Literatür taramasında Türkiye’de kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmış olan sözlü tarih projelerini toplu olarak inceleyen herhangi bir çalışma tespit edilememiştir. Alandaki eksiklikten yola çıkarak tasarlanan bu çalışmada Türkiye’deki kurum ve kuruluşların (belediye, üniversite, STK vb.) yapmış oldukları sözlü tarih projelerini incelemek ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Veri kaynakları (örneklem), kriter örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 81 sözlü tarih projesinden (1995-2021) oluşmaktadır. İlgili projeler, içerik analizi yöntemiyle projeyi yapan kurum ve kuruluşlar, yıllar, odaklandığı tarih alanı, katılımcı sayıları ve ortaya konulan ürünler temalarına göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonunda ulaşılan sonuçlar, Türkiye’de kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmış sözlü tarih projelerinin hem nicelik hem de odaklandığı tarih alanının çeşitliliği bakımından yetersiz olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte projelerin çoğunu belediyelerin gerçekleştirdiği ve bu projelerden daha çok kitapların üretildiği tespit edilmiştir.

Keywords

• sözlü tarih
• proje
• kurum ve kuruluşlar
• yerel tarih
• sosyal tarih