سیاست علم و فناوری (Dec 2013)
فرآیند شکست ضعیف شبکههای نوآوری مهندسی شده در مرحله راه‌اندازی: مطالعه موردی صنعت گاز ایران
Abstract
شکست شبکهها یکی از انواع شکست نظامهای نوآوری است که نسبت به سایر انواع شکست، کمتر مورد توجه محققین بوده است. در یک تقسیم‌بندی کلی، شبکهها یا در مرحله تشکیل، با شکست مواجه می‌شوند و یا پس از شکلگیری، ناپایدار می‌شوند. حالت اول به شکست ضعیف و حالت دوم به شکست قوی شبکهها معروف است. شکست در نظام نوآوری، ضرورتی را برای مداخله دولت در این عرصه فراهم میآورد. با این حال، به دلیل آنکه این فرآیند به خوبی تحلیل نشده است، چارچوب مداخله دولت در این عرصه نیز مشخص نیست. در این مقاله، فرآیند شکست ضعیف در شبکههای نوآوری مهندسی شده بر مبنای رویکرد فرآیندی و اکتشافی-توصیفی مورد بررسی قرار گرفته و از روش موردکاوی برای اعتبارسنجی مدل مفهومی استخراج شده استفاده گردیده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که به طور کلی شبکهها به دو دلیل "از دست رفتن اعتماد" و "بی‌انگیزگی اعضاء" دچار ناپایداری می‌شوند. چهار زیرفعالیت کلیدی در تشکیل شبکهها، که عبارتند از انتخاب اعضاء، طراحی ساختار، رسمیت بخشیدن به شبکه و مدیریت مخاطرات؛ هر یک میتوانند به انحاء مختلف باعث ایجاد بی‌اعتمادی و یا بی‌انگیزگی در میان اعضای شبکهها و متعاقبا ناپایداری گردند. با ارائه یک چارچوب مفهومی، نحوه تاثیر هر یک از فعالیت‌های چهارگانه در شکست شبکههای نوآوری از طریق دو عامل بی‌اعتمادی و یا بی‌انگیزگی، نشان داده شده است. در پایان، مکانیزم‌های موثر در شکست یکی از شبکههای نوآوری و توسعه فناوری صنعت نفت و گاز ایران با استفاده از چارچوب مفهومی پیشنهاد شده، تشریح شده است.
