SALİH ZEKİ BEY’İN “MEBHÂS-I SAVT” ADLI ESERİ

Abstract

Salih Zeki Bey Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yetişmiş matematik ve fizik bilginidir. Yaptığı çalışmalarla Türk bilim tarihi yazıcılığının öncü ismi olarak kabul edilmektedir. Çeşitli kurumlarda memuriyet ve Darülfünûn’da uzun yıllar hoca olarak görev yapmış ve pek çok eser kaleme almıştır. Bu eserlerinden biri de TTK Kütüphanesi’nin “A005920” numaralı dijital kaynağından ulaştığımız 1910 basımlı “Mebhâs-ı Savt” adlı eseridir. Eser Osmanlı’da ses fiziği alanında yayımlanmış ilk eser olması bakımından önem taşımaktadır. Eser 4 ana bölümden oluşmaktadır ve ayrıca müellif “Mûsikî Sesleri” bahsine de yer vermiştir. Bu çalışmanın amacı, adı geçen “Mûsikî Sesleri”nin incelenip, Salih Zeki Bey’in bilimsel anlamda mûsikîmize katkılarının görülmesidir. Bu çalışmada tarihsel araştırma yöntemi kullanılmış ve veriler döküman inceleme tekniği ile toplanmıştır. Bazı perde isimlerinin günümüzdekilerden farklı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca makam dizilerinin, günümüz nazariyesinde kullanılan dizilerden birtakım farklılıkları olduğu görülmüştür.

Keywords

• ses fiziği
• mebhâs-ı savt
• mûsikî sesleri
• salih zeki