بررسی کمیت و کیفیت تولید کدو پوستکاغذی (Cucurbita pepo L.) تحتتأثیر کشت گیاهان پوششی زمستانه خلر (Lathyrus sativus) و شبدر ایرانی (Trifolium resopinatum)، تلقیح با ریزوباکتریهای تحریککنندهی رشد گیاه و کاربرد کودهای آلی

Abstract

در سالهای اخیر به منظور افزایش سلامت بومنظام‌های زراعی، استفاده از نهادههای بوم‌سازگار بهویژه در زمینهی تولید گیاهان دارویی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور بررسی اثر کودهای آلی و بیولوژیک بر خصوصیات کمی و کیفی کدو پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) در شرایط کشت و عدم کشت گیاهان پوششی، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکدهی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به صورت کرتهای دوبار خردشده در قالب طرح پایهی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. بقایای یکسالهی چهار نوع کود آلی مختلف (گاوی، گوسفندی، مرغی و ورمیکمپوست) در کرتهای اصلی، تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (دارای باکتریهای Azotobacter sp. و Azospirillum sp.) در کرتهای فرعی و کشت و عدم کشت گیاهان پوششی خلر و شبدر ایرانی در کرتهای فرعیفرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تمامی کودهای آلی مورد استفاده در آزمایش به جز کود مرغی، سبب افزایش عملکرد میوه نسبت به شاهد شدند. کاربرد کود بیولوژیک و کشت گیاهان پوششی بهترتیب تعداد میوه در بوته و عملکرد میوه را نسبت به شاهد افزایش دادند، ضمن اینکه استفاده از هر یک از این عوامل، میزان نیتروژن خاک را نیز بهبود بخشید. با توجه به نتایج اثرات متقابل کودهای آلی و بیولوژیک، استفادهی همزمان از ورمیکمپوست و نیتروکسین نسبت به کاربرد جداگانهی هر یک از این کودها باعث افزایش عملکرد دانه شد. نتایج اثرات متقابل کودهای آلی و گیاهان پوششی حاکی از آن بود که گیاهان تحت تأثیر کودهای آلی مورد استفاده در آزمایش، در هر دو شرایط کشت و عدمکشت گیاهان پوششی، دارای میزان پروتئین بیشتری نسبت به شاهد بودند. اثر متقابل سهگانهی کودهای آلی، بیولوژیک و گیاهان پوششی بر میزان نیتروژن خاک معنیدار بود، بهطوریکه ورمیکمپوست بیشترین کارایی خود را زمانی نشان داد که همزمان با گیاهان پوششی و کود بیولوژیک بهکار رفت. اثر کودهای آلی و نیز کشت و عدم کشت گیاهان پوششی بر هدایت الکتریکی (EC) و pH خاک معنیدار نبود، اما کاربرد کود بیولوژیک سبب کاهش pH خاک به میزان 6/0 شد. بررسی رابطهی بین هدایت الکتریکی و pH خاک، نشان داد که با افزایش pH خاک، هدایت الکتریکی آن نیز بهطور خطی افزایش یافت. بهطورکلی، نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد توأم کودهای آلی، بیولوژیک و گیاهان پوششی و در نتیجه بروز اثرات متقابل موجود بین آنها، ضمن بهبود بخشیدن به وضعیت حاصلخیزی خاک، سبب تولید عملکرد مطلوب و عاری از بقایای شیمیایی کدو پوستکاغذی در یک نظام زراعی کمنهاده شد.

Keywords

• نیتروکسین، ورمیکمپوست
• حاصلخیزی خاک
• گیاهان دارویی
• نهادههای بومسازگار