بررسی نقش گذار جمعیتی در تغییرات جامعه شناختی خانواده

Abstract

مساله مورد تبیین نقش گذار جمعیتی در تغییرات جامعه شناختی خانواده بود. آیا ساختار خانواده در مراحل مختلف گذار جمعیتی متفاوت است؟ از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شد. برای آزمون تجربی پژوهش از داده های ثانویه پیمایش جهانی ارزش ها و صندوق جمعیت سازمان ملل برای 50 کشور استفاده شد. نتایج نشان داد که ساختار خانواده در کشورها بر اساس مراحل گذار جمعیتی متفاوت است. کشورهایی مانند مالی، بورکینافاسو، عراق، زامبیا و ... که در مراحل ابتدایی گذار جمعیتی اول هستند خانواده گرایی در بین آن ها زیاد و نگرش نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده در آن ها مثبت است، اما در کشورهایی که در مرحله دوم گذار جمعیتی هستند مانند سوئد، فنلاند، فرانسه و ... خانواده گرایی پایین و نگرش نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده منفی است. روند تغییرات ازدواج و نگرش نسبت به خانواده و ازدواج در کشورهایی مانند ایران، ترکیه، مصر، مالزی و ... نشان می دهد که نقش عوامل فرهنگی و به ویژه آموزه های اسلامی در خانواده گرایی و تشکیل خانواده مهم است. بنابراین، روندگذار جمعیتی دوم تک خطی نیست و بر حسب ساختار فرهنگی کشورها متفاوت است.

Keywords

• گذار جمعیتی اول
• گذار جمعیتی دوم
• خانواده گرایی
• ازدواج