Kronik Stres ve Böbrek: Sıçan Modeli Üzerinde Morfometrik ve Histopatolojik Çalışma

Abstract

Amaç: Günlük yaşamın bir parçası haline gelen stres, vücudun dengesini bozarak pek çok hastalığa neden olur. Biz de bu çalışmada, kronik strese sebep olan faktörlere maruz kalındığında böbrekte meydana gelebilecek olası yapısal değişiklikleri araştırmayı amaçladık. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 12 adet Sprague Dawley cinsi yetişkin erkek sıçan kullanıldı. Sıçanlar rastgele kontrol (n=6) ve stres (n=6) grubu olarak ikiye ayrıldıktan sonra, stres grubundakilere 4 hafta boyunca “beklenmedik kronik hafif stres” protokolü uygulandı. Deneyin sonunda anestezisi altında feda edilen bütün sıçanların böbrekleri çıkarıldı ve derhal “suya daldırma yöntemi” ile hacimleri ölçüldü. Böbrekler rutin histolojik işlemleri takiben, histopatolojik değerlendirme için ışık mikroskobunda incelendi. Bulgular: Stres grubundaki sıçanların böbrek hacimlerinin (0,90 ± 0,096 ml) kontrol grubundakilerin böbrek hacimlerine (1,075 ± 0,106 ml) kıyasla önemli düzeyde azalmış olduğu (p lt;0,05; independent samples t test) tespit edildi. Stres grubu böbreklerinin ışık mikroskobik değerlendirmesinde, nefron tübüllerinin epitelinde nekrotik dejenerasyon ve dökülmeler saptandı. Proksimal ve distal tübüllerin epitelinde, yer yer hücresel parçalanma ve tübül duvar bütünlüğünün bozulması ile sonuçlanan sitoplazmik şişme ve hücresel vakuolleşmeler belirgindi. Henle kulpunda da lümende bariz dilatasyonlar ve epitelde nekrotik değişiklikler tespit edildi. İlaveten glomerüllerde büzüşme ve Bowman boşluğunda genişlemeler gözlendi. Sonuç: Elde edilen bulgulara dayanarak, kronik stresin böbrekte büyük olasılıkla fonksiyonel yetersizliğe yol açacak glomerüler hasara ve tübül epitel hücrelerinde zedelenmeye sebep olduğu düşünüldü.

Keywords

• kronik stres
• böbrek
• sıçan
• histopatoloji
• renal hasar
• nefron tübülü