اثربخشی برنامة آموزش نظامدار‌ فرزندپروری کارآمد بر استرس والدگری، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری شناختی مادران پسران نوجوان

Abstract

هدف: هدف از این مطالعه تعیین اثربخشی برنامة آموزش نظامدار فرزندپروری (استپ) کارآمد بر استرس والدگری، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری شناختی مادران نوجوان پسر بود. روش: روش پژوهش نیمه­آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش­‌آزمون، پس‌­آزمون با پیگیری دو ماهه و جامعة آماری 133 مادر دارای نوجوان پسر 12 تا 18 ساله مراجعه‌­کننده به مرکز مشاورة یارستان شهر اصفهان در سال 1398 بود. ابتدا مادران به پرسشنامة استرس والدگری آبیدین (1983) پاسخ دادند. 87 مادر دارای استرس بالای والدگری تشخیص داده شدند. از بین آن‌ها 40 مادر که واجد ملاک‌های ورود بودند به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه (در هر گروه 20 نفر) جایگزین شدند و پرسشنامه‌های استرس والدگری آبیدین (1990)، دشواری نظم ­دهی هیجانی گارنفسکی (2001) و انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) را در سه مرحله تکمیل کردند. آموزش نظامدار فرزندپروری کارآمد بر استرس والدگری آدلر-درایکورس (2004) به گروه آزمایش در هشت جلسه 90 دقیقه‌ای یک‌بار در هفته ارائه و داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج حاکی از تأثیر برنامة آموزش والدین بر استرس والدگری (87/9 =F، 003/0=P)، تنظیم هیجانی (39/9 =F، 004/0=P) و انعطاف‌پذیری شناختی (68/9 =F، 004/0=P) در مرحلة پس‌آزمون و پایداری این تأثیر در مرحلة پیگیری بود. نتیجه‌گیری: از آنجایی­ که آموزش این برنامه با اصلاح روابط مادران با پسران نوجوان­شان، استرس والدگری را کاهش و تنظیم هیجانی و انعطاف‌پذیری شناختی آن­ها را ارتقاء می­ دهد، بنابراین برای پیشگیری و یا رفع تعارض بین والدین و پسران نوجوان می‌توان از آن استفاده کرد.

Keywords

• استرس والدگری
• انعطاف‌پذیری شناختی
• تنظیم هیجان
• فرزندپروری کارآمد
• مادران