Finanse i Prawo Finansowe (Sep 2024)
Znaczenie procedury KYC z perspektywy instytucji bankowych na przykładzie Polski oraz postrzeganie tej polityki z perspektywy klientów – na podstawie badania empirycznego
Abstract
Cel artykułu. Globalizacja w świecie finansów prowadzi do międzynarodowego przepływu zasobów finansowych, ale jest także źródłem przestępstw gospodarczych i nadużyć. Stało się to powodem i koniecznością wprowadzenia regulacji dotyczących prania pieniędzy, finansowania terroryzmu oraz unikania opodatkowania. Wdrożenie tych procedur wymusiło przyjęcie przez instytucje finansowe polityki "Poznaj swojego klienta" (KYC). Polityka ta opiera się na zrozumieniu klienta, jego struktury, zasad działalności, źródeł pochodzenia majątku oraz aktywów. Banki są zobowiązane do zapewnienia, że ich klienci nie uczestniczą w transakcjach uznanych za zabronione i niezgodne z obowiązującymi politykami. Z jednej strony banki są zobowiązane do raportowania tych informacji; nieprzestrzeganie może skutkować karą finansową lub wykluczeniem z międzynarodowej współpracy. Z drugiej strony banki muszą pozyskać wymagane dane od klienta. Klienci nie zawsze są świadomi obowiązujących regulacji. Dodatkowo, konieczność raportowania wymaganych danych często jest postrzegana jako uciążliwa z perspektywy konsumenta i wpływa na jego korzystanie z produktów bankowych. Dlatego kluczowe jest rozważenie, w jaki sposób klienci powinni być informowani o zasadach raportowania oraz jak ten proces można uczynić mniej uciążliwym z perspektywy konsumenta, jednocześnie pozostając skutecznym w pozyskiwaniu kompleksowych informacji. Metodologia. Aby znaleźć odpowiedzi na pytania badawcze, zastosowano badanie ilościowe z wykorzystaniem ankiety, która w drugim etapie została rozszerzona o badanie jakościowe – Indywidualne Wywiady Głębokie (IDI). Celem przeprowadzonych badań było przede wszystkim zbadanie czy procedura KYC jest zrozumiała dla przedsiębiorców jako klientów bankowych. Badanie miało na celu ustalenie, czy regulacje w ramach polityki KYC są postrzegane jako bariera we współpracy z bankami oraz w korzystaniu z usług bankowych przez właścicieli organizacji czy menedżerów. Skupiono się na bankach działających w Polsce. Aby zweryfikować główny cel, zdefiniowano również szczegółowe cele: elementy polityki KYC, które szczególnie utrudniają prowadzenie transakcji; elementy wytycznych w analizowanej polityce, które stanowią barierę dla korzystania z usług bankowych; czynniki utrudniające nawiązanie relacji z bankiem; oczekiwania klientów wobec podmiotów sektora bankowego dotyczące stosowania polityki KYC. Na etapie formułowania rekomendacji i sugestii zastosowano metodę generalizująco-syntezującą (dedukcja, redukcja, indukcja). Metoda indukcyjna pomogła przeanalizować znaczenie procedury KYC z perspektywy instytucji bankowych, rozpoczynając od konkretnych zjawisk do ogólnych. Z kolei, wykorzystując metodę dedukcyjną, podjęto próbę analizy problemu, rozpoczynając od skutków wdrażania polityki KYC na prowadzenie rozliczeń i korzystanie z usług bankowych przez podmioty gospodarcze będące klientami banku. Na podstawie uzyskanych wyników badań oraz krytycznej analizy literatury możliwe było zastosowanie redukcji, weryfikując tym samym wcześniej sformułowane hipotezy. Wyniki badań. Badanie potwierdziło, że klienci banków nie zawsze rozumieją proces weryfikacji związany z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Podkreślono również, że wymóg szczegółowego raportowania komplikuje rozliczenia finansowe dla organizacji oraz ich korzystanie z produktów bankowych. Poprzez weryfikację zależności między zmiennymi, badanie wykazało istotny związek między złożonością organizacji a częstotliwością weryfikacji klienta przez banki. Udowodniono również, że podmioty działające na rynku przez ponad dziesięć lat częściej napotykają trudności w raportowaniu informacji do instytucji bankowych w porównaniu do tych działających krócej.
Keywords
