تحلیلی بر کمبودها و توزیع فضایی بوستان‌های شهری مشهد

Abstract

هدف: این پژوهش با هدف بهبود وضعیت پارک‌ها و فضای سبز شهر مشهد سعی دارد کمبودهای فضای سبز را تحلیل نموده و معیارهای تأثیرگذار در مکان‌یابی پارک‌ها را مشخص نماید.روش و داده: نوع تحقیق توصیفی - تحلیلی و روش مطالعه مدل DPSIR است. روش جمع‌‏آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و پس از ارزیابی وضعیت فعلی و شناخت کمبودها با استفاده از مدل DPSIR، نیروهای محرکه، فشارها، وضعیت، اثر و پاسخ مشخص شده و ده معیار جهت مکان‌‏یابی بهینه استخراج ‏گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌‏ها از SDSS و GIS استفاده شده است.یافته‌ها: یافته‌‏ها نشان می‌‏دهد تنها 22 درصد ساکنان در هم‌جواری مناسب با پارک‌ها هستند. علاوه بر این همه پارک‌های موجود، هم‌جوار با کاربری‏‌های سازگار (آموزشی و فرهنگی) نیستند و تنها 36 درصد آن‌ها در هم‌جواری مناسب قرار گرفته‌اند. از نظر دیدگاه جدید، فضای سبز علاوه بر مکانی برای بازده اکولوژیکی، مکانی برای بازده اجتماعی نیز هست، لذا سرانه واقعی آن برابر 4.17 مترمربع بوده که بسیار متفاوت با سرانه ذکر شده از سوی شهرداری (14.16 مترمربع) است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌‏دهد که نیروهای محرکه شامل تراکم جمعیت، توسعه برنامه‌ریزی‌نشده شهر، تغییر کاربری و ضعف قوانین شهرسازی بوده و فشارهای وارد بر محیط‌زیست شهری شامل افزایش تراکم ساختمانی، تغییر الگوی زندگی، مناطق حاشیه‌نشین و فرسوده و وجود بیش از 25 میلیون زائر سالانه است. از آثار این کمبود نیز می‌توان به تخریب کیفیت اکولوژیک، کاهش زیباشناختی محلات و افزایش آلودگی هوا، کاهش حس تعاملات اجتماعی و کاهش نشاط اجتماعی اشاره کرد.نوآوری، کاربرد نتایج: جنبه نوآورانه این مقاله تلفیق مدل DPSIR و اصول الگوی تخصیص کمینه فاصله است. بنابراین این تحقیق پا را یک قدم فراتر نهاده و پس از ارزیابی وضعیت محیط‌زیست شهر مشهد از طریق مدل DPSIR و ارائه پاسخ‌ها، آن‌ها را به صورت راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات در قالب نقشه‌های GIS از پارک‌های پیشنهادی در مناطق مختلف ارائه می‌دهد.

Keywords

• پارکهای شهری
• سرانه واقعی
• شهر مشهد
• dpsir