مدیریت آب و آبیاری (Aug 2019)
بررسی تحلیلی اهمیت مکانی و زمانی ضریب پراکندگی طولی در رودخانه‌ها در جریان غیرماندگار و غیریکنواخت
Abstract
ضریب پراکندگی طولی یک عنصر کلیدی در مدل‌سازی انتقال آلاینده در رودخانه‌ها می‌باشد. مهم‌ترین عامل موثر بر ضریب پراکندگی طولی، هیدرودینامیک جریان است. با توجه به متغیر بودن پارامترهای هیدرولیکی و هندسی رودخانه‌ها، ضریب پراکندگی طولی تابعی از زمان و مکان بوده لذا محاسبه دقیق آن در چنین شرایطی سخت و تقریبا غیرممکن می‌باشد. محققین زیادی طی سال‌های متوالی، روابط متعددی را جهت تخمین ضریب پراکندگی طولی ارائه داده‌اند که همه این روابط بر مبنای متوسط پارامترهای هیدرولیکی و هندسی بنا شده و هیچ‌کدام از آن‌ها از دقت قابل قبولی برخوردار نمی‌باشند. بنابراین با‌توجه به عدم قطعیتی که در برآورد ضریب پراکندگی طولی وجود دارد، این سوال مطرح است که آیا می‌توان در برخی موارد از برآورد دقیق ضریب پراکندگی طولی صرف‌نظر کرد؟ هدف از تحقیق پیش‌رو بررسی اهمیت ضریب پراکندگی طولی در مکان‌ها و زمان‌های مختلف در رودخانه‌ها تحت شرایط جریان غیریکنواخت و غیرماندگار می‌باشد. جهت صحت‌سنجی روش ارائه‌شده، این روش برای یک رودخانه فرضی با دو الگوی زمانی آلاینده ورودی مختلف و همچنین برای یک رودخانه واقعی (رودخانه کارون) با تابع شدت آلاینده ورودی فرضی و واقعی انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که برآورد دقیق ضریب پراکندگی طولی تنها در برخی از بازه‌های زمانی و مکانی رودخانه الزامی بوده و در بیش‌تر مواقع لزومی به محاسبه دقیق آن در تمام طول رودخانه نمی‌باشد و در این شرایط اگر ضریب پراکندگی طولی با خطای بالایی هم تخمین زده شود اثر چندانی نداشته و خطای کمی در محاسبات توزیع غلظت ایجاد می‌کند.
Keywords
