هنر و تمدن شرق (May 2018)
صابئین مندائی : کیهان شناسی، سازه و منظر
Abstract
صابئین مندایی اعضای قوم-دینی هستند که سرزمین مادری ایشان عمدتاً در جنوب غربی ایران (خوزستان) و در کشور عراق در بین‌النهرین قرار دارد. ایشان مردمانی مدرن هستند که حامل یک سنت دینی باستانی گنوستیکی و گنجینۀ مکتوبی از متون دینی هستد که مبنای هویت متمایز فرهنگی ایشان است. سنت دینی مندایی مبتنی بر یک کیهان‌شناسی دو قطبی بر اساس تقابل آسمان و زمین، و نور و ظلمت بنا شده است که این ساختار متناسباً در مناسک مندائی، حلال و حرام های دینی، و نیز سازه‌های آیینی و چشم‌انداز عبادتگاه‌های ایشان متبلور می‌شود. اعمال دینی مندائی نوعی دین‌ورزی مناسک‌گرای آموزه‌ای با تأکید بر مضمون پاکی منسکی است. این مناسک آموزه‌ای به ایشان اجازه می‌دهد تا رمزهای دینی متراکمی را از خلال نسل‌ها انتقال داده و هویت مندائی را تولید و بازتولید کنند. در عین حال وسواس دین‌ورزی مندائی با مضمون پاکی به طور نمادین اشتغال ذهنی مندائیان با حفظ تمامیت گروهی و انسجام مرزهای مورد تهدید قومی را نشان می‌دهد. در این نشست، علاوه بر آشنایی کلی با این مردم، به طور ویژه ساختار سازه‌های دینی و چشم انداز محل اجرای مناسک مندائی به مثابه بازنمودی از جهان‌بینی مندائی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
Keywords
