مؤلفه‌های اثربخشی رهبری آموزش و یادگیری کلاس درس در مدارس متوسطه

Abstract

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‏های اثربخشی رهبری آموزش و یادگیری در کلاس‌های درس مدارس متوسطه صورت گرفت. در انجام پژوهش رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناسی استفاده شده که از نظر هدف، کاربردی است. در گردآوری داده‏‏‏‏‏‏ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته چندگانه (16 مدیر، 15 معلم، 8 استاد، 7 گروه دانش‌آموزی و مشاهده 8 تدریس منتخب) استفاده شد. مصاحبه‏ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تحلیل این اطلاعات، از روش تحلیل محتوای استقرایی با کدگذاری در سه سطح باز، محوری و گزینشی و با استفاده از نرم‏افزار مکس‏کیو دی‏آ استفاده شد. نتایج حاصل‏‏‏ از تحلیل مصاحبه‏‏‏‏‏‏ها نشان دهنده 9 مقوله (بعد) کلی برای اثربخشی رهبری آموزش‏‏‏ و یادگیری بود. بعد ارائه آموزش شامل 22 مؤلفه، مدیریت کلاس درس 8، برنامه‌ریزی و آمادگی‏ 7، جوّ کلاس درس 9، نظارت، ارزیابی و پیگیری 8، همکاری، ارتباطات و پیشرفت حرفه‌ای 6، ویژگی‏‏‏های فردی معلم 13، مشارکت و تعامل دانش‌آموزان 13 و تفاوت‏‏‏های فردی 5 مؤلفه بود. نتایج این پژوهش معیارهایی برای اثربخشی معلم در کلاس درس به عنوان رهبر آموزش و یادگیری مشخص کرد که معلمان با تمرکز بر این ابعاد و مؤلفه‏‏‏های آن می‏توانند به طور مداوم به سنجش و توسعه دانش‏ها و مهارت‏‏‏های خود بپردازند؛ همچنین این ابعاد بایستی مورد توجه مدیران، ناظران و راهنمایان آموزشی و مسئولان و برنامه‌ریزان قرار گیرد.

Keywords

• آموزش و یادگیری
• اثربخشی رهبری
• تحلیل کیفی