Vakıf Kayıtlarına Göre Tire Behram Kethüda Camii

Abstract

XV. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine giren Tire, kısa sürede imparatorluğun en gözde şehirlerinden biri olmuştur. Bir Osmanlı şehri olmasında devlet yöneticilerinin kurdukları vakıfların rolü azımsanmayacak derecededir. Devlet ricalinin bazı önemli simaları ekonomik potansiyeli, yönetim merkezi olması, siyasi ve dini sürgünlerin yapılması gibi nedenlerle kazada ikamet etmiştir. Tire’yle olan yaşantıları sebebiyle bunların bir kısmı kazaya ve kamuya hizmet etmek amacıyla vakıflar kurmuşlardır. Bunlardan bir tanesi XVI. yüzyıl Osmanlı vezirlerinden olan Behram Kethüda’dır. Aydın beyi olan Behram Kethüda, Tire’de bir cami yaptırtarak vakfetmiştir. Halk arasında Yeni Camii olarak da bilinen ibadethane, Tire’nin Kurtuluş Mahallesi’nde yer almaktadır.Bu makalede caminin inşa edildiği XVI. yüzyıldan Cumhuriyet’in ilanına kadar vakfa ait belgeler incelenerek caminin tarihi ele alınmıştır. Hurufat defterleri, şer‘yye sicilleri, muhasebe defterleri, vakfiyeler gibi defter ve belge fonundaki kaynaklar taranarak vakfiyesi bulunmayan caminin görevli kadrosu ve ekonomik yapısı değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada camiye ilişkin on dokuz adet ilave vakfa yer verilerek bunların camide gördükleri hizmetler tespit edilmiştir. Böylece Tire’nin sosyokültürel tarihine katkı sağlanmıştır.