Kryzys Lwa Tołstoja z lat 1874–1879 ukazany przez pryzmat uobecniania indyferencji

Abstract

W latach siedemdziesiątych XIX wieku spełniają się marzenia Lwa Tołstoja z młodości. Wojna i pokój oraz Anna Karenina przyniosły pisarzowi uznanie i sławę literacką, w Jasnej Polanie kwitnie życie jego rodziny, a on sam jest w pełni sił witalnych i twórczych. Choć zewnętrzne okoliczności są nad wyraz pomyślne, przeżywa on silny kry-zys i w wyznaniach z 1879 roku daje wyraz poczuciu załamania fundamentów swego życia. W artykule kryzysowe przeżycia Tołstoja interpretowane są w perspektywie rozwijanej przez autora w innych tekstach koncepcji uobecniania indyferencji, co po-zwala między innymi ująć ich: (1) wymiar uniwersalny (stanowią przejaw aktów antycypacji indyferencji podejmowanych przez innych artystów i myślicieli); (2) specyfikę (dręczące pytanie „po co?” obejmuje kwestie literatury i życia rodzinnego); (3) ograniczenia (pisarz w Spowiedzi z 1879 roku w radykalny sposób przeprowadza antycypację indyferencji, ale w zaawansowanym stadium porzuca tę drogę); (4) związki z dziełami wcześniejszymi (Anna Karenina) i późniejszymi (Śmierć Iwana Ilicza, Co to jest sztuka?); (5) dalszy ciąg (kontynuację przerwanego w 1879 roku procesu antycypacji indyferencji) w nieukończonym opowiadaniu, które powstawało w latach 1890–1898 (Ojciec Sergiusz).

Keywords

• lew tołstoj
• kryzys
• sztuka
• literatura
• sens życia
• koncepcja uobecniania indyferencji
• antycypacja indyferencji