رابطه تضاد منافع و تصمیم‌گیری اخلاقی در حسابرسان با نقش میانجی قضاوت اخلاقی: ترکیب رویکردهای شناخت اجتماعی و الگوی بازده تصمیم‌گیری

Abstract

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعه رابطه تضاد منافع و تصمیم‌گیری اخلاقی در حسابرسان با نقش میانجی قضاوت اخلاقی با ترکیب رویکردهای شناخت اجتماعی و الگوی بازده تصمیم‌گیری است. نظریه شناخت اجتماعی به تأثیرهای محیطی بر افراد اشاره دارد. الگوی بازده تصمیم‌گیری نیز عوامل مؤثر بر تصمیم­گیری را موردبررسی قرار می­دهد.روش‌شناسی پژوهش: در این پژوهش با ترکیب رویکردهای ذکرشده و با استفاده از الگوی «محرک- ارگانیسم- پاسخ» به بررسی موضوع پژوهش پرداخته شد. این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آن شامل حسابرسان مختلف کشور است که 170 نفر از آنان با استفاده از نمونه­گیری تصادفی ساده در سال 1399 انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه‌ها نیز از تحلیل معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS، استفاده ‌شد.یافته ها: یافته­های پژوهش نشان داد که بین تضاد منافع و تصمیم‌گیری اخلاقی رابطه منفی و معناداری (%40) وجود دارد. همچنین، افزایش تضاد منافع موجب کاهش قضاوت اخلاقی (%50) و کاهش قضاوت اخلاقی نیز موجب کاهش سطح تصمیم­گیری اخلاقی (%51) می­شود. درمجموع، بین تضاد منافع و تصمیم­گیری اخلاقی رابطه منفی وجود دارد که با حضور قضاوت اخلاقی، به دلیل اثرگذاری مثبت بر تصمیم­گیری اخلاقی، از شدت آن کاسته می­شود.اصالت/ارزش افزوده علمی: یافته­های پژوهش مؤید اهمیت عوامل روانشناسی و رفتاری است که باید موردتوجه بیشتری قرار گیرد.

Keywords

• تضاد منافع
• تصمیم‌گیری اخلاقی
• الگوی محرک- ارگانیسم- پاسخ
• شناخت اجتماعی
• الگوی بازده تصمیم‌گیری