Studia Semiotyczne (Jan 2020)
Terminy (użycie precyzyjne a użycie potoczne) – o wyrazie tiret i wyrazach zbliżonych
Abstract
DOI: http://doi.org/10.26333/sts.xxviii.16 Punktem wyjścia rozważań jest wyraz tiret, który – zapożyczony z francuskiego – zdobył ostatnio znaczną frekwencję w polszczyźnie. Było go skutkiem wprowadzenia (w r. 2002) „Zasad techniki prawodawczej”: tiret jest jednostką kompozycyjną aktu legislacyjnego (w hierarchii: artykuł, paragraf, litera, tiret). Wszystkie wystąpienia wyrazu tiret w Narodowym Korpusie Języka Polskiego ilustrują to znaczenie, którego nie ma w języku francuskim. Dawniej bywał on używany w znaczeniu przejętym z francuskiego – słowniki języka polskiego notują wyraz tiret jako synonim łącznik (ang. hyphen). W podręcznikach gramatyki francuskiej tiret to myślnik czyli pauza (ang. dash), łącznik zaś – trait d’union. Jednak we francuskiej terminologii typograficznej wyrazu tiret używa się szerzej: na oznaczenie kreski poziomej stosowanej w druku; wyróżnia się tiret court, tiret moyen i tiret long, które odpowiadają w polskim wyrazom: łącznik, półpauza i pauza. Są to terminy techniczne, używane w typografii. W praktyce półpauzy i pauzy rozróżniają specjaliści, tymczasem łączniki (krótkie) i myślniki (dłuższe) są często mylone w piśmie, podobnie zaś są mieszane (używane nieformalnie) odpowiadające im terminy, i to w różnych językach.
