کاهش قابل توجه در قیمت تمام شده با تغییر روش حفر از آتشکاری به مکانیکی بر اساس ویژگی های توده سنگ در معدن سنگ آهک سردار بوکان

Abstract

تغییر روش حفر از چالزنی و آتشباری به مکانیکی با استفاده از ماشین‌آلات دارای مزایای متعددی است. میزان سستی توده‌ سنگ برجا مبنای مهمی برای تغییر روش حفر است. چنانچه تغییر روش حفر امکان پذیر باشد، قیمت تمام شده صحیح هر روش نیز معیار مهمی است. میزان سستی توده‌ سنگ برجا برای قابلیت حفر به روش مکانیکی با استفاده از بولدوزر را می‌توان با استفاده از ویژگی‌های توده‌سنگ نظیر مقاومت فشاری یک محوری و فاصله ناپیوستگی‌ها یا در حدود سست بازه تغییرات شاخص قابلیت انفجار BI)) و شاخص خردایش سنگ RFI)) مورد بررسی قرار داد. خرج ویژه مبتنی بر ویژگی‌های توده‌سنگ برجا را می‌توان بر اساس شاخص BI یا RFI که با استفاده از آن قیمت تمام شده حداقل می‌شود، برآورد کرد. در این تحقیق پارامترهای توده‌سنگ برجا مربوط به شاخص قابلیت انفجار و شاخص خردایش سنگ در معدن سنگ آهک سردار بوکان اندازه‌گیری و برداشت شده و امتیازهای BI برابر 33/20 و RFI برابر 42 تعیین شده‌اند. مقاومت فشاری یک محوری برابر 38/13 و فاصله ناپیوستگی‌ها کمتر از 1/0 متر و همچنین هر یک از امتیازهای به دست آمده مربوط به آستانه سستِ شاخص‌های BI و RFI است که در چنین شرایطی بولدوزر قادر است، ماده معدنی را حفر کند. خرج ویژه حاصل از امتیاز BI برابر 18/0 کیلوگرم بر مترمکعب و خرج ویژه حاصل از امتیاز RFI برابر 253/0 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل شد. طی عملیات چالزنی و آتشباری در چند مرحله با تغییر الگوی چال‌ها کلیه هزینه‌های بخش‌های مختلف و قیمت تمام شده فرآیند چالزنی و آتشباری به روش صحیح تعیین شد. عملیات آتشباری برای خرج ویژه 253/0 کیلوگرم بر متر مکعب به عنوان خرج ویژه حداقل نیز اجرا شد و بر اساس خرج ویژه حداقل، قیمت تمام شده برابر 14434 ریال بر مترمکعب (6443ریال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد. برای جایگزین روش حفر از چالزنی و آتشباری به مکانیکی،از بولدوزر استفاده شد و قیمت تمام شده حفر با استفاده از بولدوزر 8319 ریال بر متر مکعب (3713 ریال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد که 58 درصد قیمت تمام شده حفر به روش چالزنی و آتشباری در حالت اجرای الگوی بهینه (خرج ویژه حداقل) است. امکان تغییر روش حفر سنگ از آتشباری به مکانیکی می‌تواند تحول مهمی در بهره‌وری اقتصادی، ایمنی و زیست محیطی باشد.

Keywords

• حفر
• چالزنی
• آتشباری
• مکانیکی
• بولدوزر
• ویژگی های توده سنگ
• قیمت تمام شده
• بهره وری