پژوهش‌های برنامه و توسعه (Jan 2025)

تأثیر امنیت انرژی بر تاب‌آوری اقتصادی در کشورهای منا

  • منا کهریزی,
  • فاتح حبیبی,
  • سامان قادری

DOI
https://doi.org/10.22034/pbr.2025.481525.1457
Journal volume & issue
Vol. 6, no. 1
pp. 39 – 68

Abstract

Read online

تاب‌آوری اقتصادی به‌عنوان معیاری برای سنجش توانایی کشورها در پیشگیری از وقوع شوک‌های اقتصادی، مقاومت در برابر آن‌ها و بازیابی سریع از اثرات مخرب این شوک‌ها مطرح است. باتوجه به اهمیت جنبه‌های اقتصادی، مالی و انرژی در تاب‌آوری اقتصادی، بررسی عمیق تأثیر فعالیت‌های بازار انرژی بر این شاخص ضروری به ‏نظر می‌رسد. در این مطالعه، تأثیر امنیت انرژی بر تاب‌آوری اقتصادی کشورهای منطقۀ منا طی دورۀ 2000 تا 2021 بااستفاده از روش حداقل مربعات پویا (DOLS) و چهار معیار امنیت انرژی شامل دردسترس‏بودن، دسترسی، قابلیت توسعه و مقبولیت، بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که تولید انرژی اولیه (دردسترس‏ بودن)، تأثیر معناداری بر تاب‌آوری اقتصادی ندارد؛ اما مصرف انرژی اولیه (قابلیت توسعه) و شدت انرژی (مقبولیت)، اثر منفی و معناداری بر تاب‌آوری اقتصادی دارند؛ به این معنا که افزایش این متغیرها، تاب‌آوری اقتصادی را تضعیف کرده و اثرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی به ‏همراه دارند. درمقابل، افزایش دسترسی به انرژی، کیفیت نهادی، جهانی‌شدن و سرمایۀ طبیعی، اثرات مثبت و معناداری بر تقویت تاب‌آوری اقتصادی دارند. بر این ‏اساس، سیاست‌گذاران باید با حمایت از روند جهانی ‏شدن بر توسعۀ انرژی‌های پاک، بهینه‌سازی مصرف انرژی و تقویت زیرساخت‌های انرژی تمرکز کنند.

Keywords